Było to zgromadzenie przedstawicieli ludności polskiej Poznańskiego, Pomorza Nadwiślańskiego i Górnego Śląska, obradujące 3-5 grudnia 1918 r. w Poznaniu.

W 1916 r. w Poznaniu utworzono zakonspirowany Komitet Międzypartyjny (Centralny Komitet Obywatelski), z przewagą przedstawicieli Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego. Organizacja ta utrzymywała kontakt z Komitetem Narodowym Polskim, działającym od 15 sierpnia 1917 r. w Lozannie. 11 listopada 1918 r. Komitet ten się ujawnił i wspólnie z członkami Koła Polskiego w parlamencie berlińskim przyjął nazwę Rada Ludowa, w trzy dniu później Naczelna Rada Ludowa. Na czele gremium stanął trzyosobowy Komisariat NRL: ks. Stanisław Adamski, Wojciech Korfanty i Adam Poszwiński. Do sierpnia 1919 r. był to główny organ polskiej władzy na obszarze ziem polskich znajdujących się pod panowaniem niemieckim. W terenie działały lokalne Rady Ludowe, złożone z członków zakonspirowanych wcześniej Komitetów Obywatelskich. Podobne Rady po rewolucji w Niemczech tworzyły środowiska niemieckie i żydowskie. Równolegle zostały utworzone Rady Robotniczo-Żołnierskie, co wytworzyło w regionie tymczasowy okres dwuwładzy, niezależnej od oficjalnej administracji niemieckiej. Każda z tych organizacji dysponowała własnymi formacjami wojskowymi: NRL – Strażą Ludową, RRŻ – Służbą Straży i Bezpieczeństwa.

Już w listopadzie 1918 r. przeprowadzono wybory do lokalnych Rad Ludowych. Równocześnie rozpoczęto przygotowania do Polskiego Sejmu Dzielnicowego, tradycjami nawiązującego do sejmów prowincjonalnych czasu zaborów. W trakcie pertraktacji przedstawiciele strony polskiej wykorzystali chwilowe zamieszanie w administracji berlińskiej oraz atut roli Wielkopolski jako spichlerza żywnościowego Rzeszy. W obliczu zagrożenia wstrzymaniem dostaw do głębi kraju, 29 listopada 1918 r. naczelny prezes prowincji poznańskiej Hans von Eisenhardt-Rothe wyraził zgodę na obrady tego gremium. Tego samego dnia w Berlinie odbyła się narada u II przewodniczącego Rady Pełnomocników Ludowych Hugona Haasego, z przedstawicielami Wydziału Wykonawczego RRŻ w Poznaniu, naczelnym prezesem Prowincji Poznańskiej, komendantem V Korpusu Armijnego i przedstawicielami KNRL. Oficjalnie stwierdzono, że celem Sejmu będzie „omówienie spraw organizacyjnych, ustalenie postulatów polskich i spraw bieżących”. Strona niemiecka wyraziła tylko zastrzeżenie o niepodejmowaniu uchwał sugerujących oderwanie ziem zagarniętych w wyniku rozbiorów od państwa niemieckiego.

Podstawowe informacje o Sejmie, programie obrad i zasadach wyboru delegatów Komisariat NRL ogłosił 14 listopada 1918 r. W czasie zebrań przedwyborczych organizowanych przez Prowincjonalny Komitet Wyborczy na Wielkie Księstwo Poznańskie, wyłoniono delegatów, po jednym na 2500 osób ludności polskiej; uprawnieni do głosowania byli wszyscy Polacy, bez względu na płeć, od 20 roku życia. Szczegóły programu i przebiegu podejmowanych działań przedstawił Wydział Wykonawczy Rady Ludowej na Miasto Poznań 29 listopada 1918 r. Całość akcji wyborczej sfinansowano w wyniku wstrzymania wysyłki pieniędzy społecznych przesyłanych dotąd do Berlina na cele wojenne i dobrowolnego opodatkowania się ludności polskiej. Łącznie wybrano 1399 posłów (wśród nich 129 kobiet i 75 księży katolickich) z poszczególnych powiatów: miasta Poznania i powiatów poznańskich (wschód i zachód – 65), babimojskiego: 16, bydgoskiego: 25, chodzieskiego: 4, czarnkowskiego: 8, gnieźnieńskiego: 12, gostyńskiego: 15, grodziskiego:11, inowrocławskiego: 17, jarocińskiego: 17, kępińskiego: 16, kościańskiego: 17, koźmińskiego: 10, krotoszyńskiego: 11, leszczyńskiego: 6, międzychodzkiego: 5, międzyrzeckiego: 8, mogileńskiego: 14, nowotomyskiego: 9, obornickiego: 14, odolanowskiego: 9, ostrowskiego: 18, ostrzeszowskiego: 11, pleszewskiego: 12, rawickiego: 14, skwierzyńskiego: 2, strzelińskiego: 10, szamotulskiego: 17, szubińskiego: 10, śmigielskiego: 10, średzkiego: 20, śremskiego: 19, wągrowieckiego: 16, wieluńskiego: 5, witkowskiego: 10, wrzesińskiego: 14, wschowskiego: 5, wyrzyskiego: 12, żnińskiego: 12. Łącznie 526. Z Prus Królewskich: bytowskiego: 2, chojnickiego: 20, chełmskiego: 12, człuchowskiego: 3, gdańskiego: 15, grudziądzkiego: 12, kartuskiego: 13, kościerskiego: 13, kwidzyńskiego: 10, lęborskiego: 3, lubawskiego: 17, puckiego 1, starogardzkiego: 21, sztumskiego: 7, tucholskiego: 5, suskiego: 4, świeckiego: 19, tczewskiego: 6, wałeckiego: 2, wąbrzeskiego: 10, wejherowskiego: 17, toruńskiego: 21, złotowskiego: 11. Łącznie 262. Z Prus Książęcych: lejcyńskiego [leckiego]: 1, morąskiego: 1, niborskiego: 6, olsztyńskiego: 18, ostródzkiego: 2, reszelskiego: 4, szczycieńskiego: 14, wegeborskiego [węgorzewskiego]: 1. Łącznie 47. Ze Śląska: byczyńskiego: 2, bytomskiego: 44, gliwickiego: 31, gurowskiego: 2, katowickiego: 47, kluczborskiego: 15, kozielskiego: 21, królewsko-huckiego [chorzowskiego]: 11, legnickiego: 2, lublinieckiego: 17, oleskiego: 18, opolskiego: 38, namysłowskiego: 4, niemodlińskiego: 4, prudnickiego: 11, pszczyńskiego: 39, raciborskiego: 7, rybnickiego: 42, strzeleckiego: 21, sycowskiego: 11, tarnogórskiego: 9, wrocławskiego: 3, zabrskiego: 31. Łącznie 431. Ze środowisk polskich na obczyźnie: Berlin (powiat): 70, Brema: 3, Drezno: 2, Halle nad Saalą: 1, Hamburg: 7, Kilonia: 3, Ratenberg: 1, Westfalia i Nadrenia: 46. Łącznie 99. Ostatecznie przybyło ok. 1100 delegatów.

Obrady plenarne Sejmu odbywały się w (nieistniejącej dziś) sali Lamberta na Piekarach i w sąsiedniej sali Apollo. Poszczególne komisje (było ich pięć) miały wyznaczone inne miejsca pracy w mieście: komisja do spraw politycznych w wielkiej sali „Bazaru”, komisja organizacyjna w Muzeum Mielżyńskich przy ul. Wiktorii [Seweryna Mielżyńskiego] 26/27, komisja dla naglących spraw społecznych i robotniczych w sali siedziby Naczelnej Rady Ludowej przy św. Marcinie 40, komisja dla spraw oświaty i szkolnictwa w sali Domu Królowej Jadwigi w Alei Wilhelmowskiej [Marcinkowskiego] 1 oraz komisja dla spraw administracji i publicznego bezpieczeństwa w sali Muzeum Mielżyńskich. Sekretariat i biuro informacyjne znajdowały się w siedzibie KNRL przy św. Marcinie 40.

29 listopada Wydział Wykonawczy Rady Ludowej na miasto Poznań wydał odezwę regulującą porządek w mieście w czasie obrad Sejmu. Dni od 3 do 5 grudnia 1918 r. miały charakter polskiego święta w Poznaniu. W mieście powszechne były biało-czerwone flagi i czerwone flagi z Orłem Białym, do których administracja niemiecka zaczęła się przyzwyczajać. Okna polskich mieszkań i witryny ozdobiono symboliką narodową i wizerunkami polskich bohaterów narodowych. Ochronę posłów i miejsc ich działania zapewnili skauci i ok. 2 tys. członków Straży Ludowej.

3 grudnia 1918 r. o godz. 10:00 w farze rozpoczęła się msza św. celebrowana przez arcybiskupa Edmunda Dalbora; obszerne patriotyczne kazanie wygłosił ks. prał. Antoni Stychel. Po mszy uczestnicy obrad Sejmu uroczystym pochodem przeszli ulicami Jezuicką [Świętosławską], Starym Rynkiem, Nową [I. J. Paderewskiego], Alejami Wilhelmowskimi [Marcinkowskiego], św. Marcinem i Piekarami do Sali Lamberta, gdzie odbyła się inauguracja obrad Sejmu. Zainaugurował je prezes Koła Polskiego w Parlamencie Rzeszy, Władysław Seyda; marszałkiem Sejmu został poseł Stanisław Nowicki z Poznania. Ks. Stanisław Adamski złożył sprawozdanie z dotychczasowej działalności KNRL, będące w gruncie rzeczy prezentacją programu politycznego kierowniczych środowisk polskich w prowincji polegającego na stopniowym przejmowaniu władzy, z równoczesnym oczekiwaniem decyzji konferencji pokojowej. Kolejny mówca, Adam Poszwiński, sformułował ideę Rady Ludowej, jako zrzeszenia, łączącego na podstawie powszechnych wyborów, wszystkich Polaków i Polki zamieszkałych w dotychczasowych granicach Rzeszy Niemieckiej, celem utworzenia jednolitego przedstawicielstwa narodowego. Przedstawiono też strukturę i kompetencje przyszłej RL, ustalono stosunek RL do Rad Robotniczo-Żołnierskich, traktowanych jako organa tymczasowe.

O godzinie 17:00 rozpoczęły prace poszczególne komisje: polityczna, organizacyjna i zatwierdzono regulamin Sejmu Dzielnicowego. Drugi dzień obrad Sejmu rozpoczęto od posiedzenia plenarnego. Dokonano analizy położenia politycznego ziem polskich oraz przedstawiono referaty z prac komisji politycznej, organizacyjnej, spraw społecznych i robotniczych. Podjęto uchwałę w sprawie połączenia z Polską ziem zabranych w czasie zaborów przez Prusy oraz szereg rezolucji dotyczących demokratycznego charakteru zjednoczonego państwa polskiego. Zatwierdzono nałożony przez KNRL podatek narodowy i zalecono tworzenie we wsiach rad włościańskich. Osobno podjęto temat poprawy położenia robotników i ochrony przed bezrobociem żołnierzy wracających z frontu. Rozważano sprawę różnych odmian ubezpieczeń, rent i świadczeń. Osobnym tematem był problem własności ziemi i możliwości jej nabywania na zasadach określonych przez Centralne Towarzystwo Gospodarcze. Podkreślono konieczność uregulowania sprawy ewentualnego powrotu emigrantów, z uwzględnieniem możliwości ich zatrudnienia.

Wieczorem m.in. na życzenie posłów powtórzono przedstawienie „Wesela” w Teatrze Polskim. Prace w komisjach rozpoczęto o godzinie 9:00. W komisji organizacyjnej szczególnie wiele miejsca poświęcono Polakom na wychodźstwie. W komisji dla spraw oświaty i szkolnictwa analizowano sprawy związane z oświatą polskich dzieci. Tego dnia (4 grudnia 1918 r.) posłowie uczestniczyli m.in. w przedstawieniu „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze Polskim. Stowarzyszenie Ziemianek zorganizowało przyjęcie dla delegatek na Sejm w „Bazarze”.

Trzeci dzień obrad, czwartek 5 grudnia, rozpoczęto posiedzeniem plenarnym w sali Lamberta. Głównie prezentowano referaty z prac komisji administracji, żywnościowej, dla spraw oświaty oraz wyborczej. Przedstawiono zasady wprowadzania do administracji polskich urzędników i sprawę ich niedoboru w stosunku do potrzeb; z konieczności zajdzie potrzeba pozostawienia Niemców, z przydzieleniem kontrolerów z polskiej strony. Podjęto rezolucję w sprawie tworzenia w każdej miejscowości Straży Ludowej. Nie postulowano wstrzymania wysyłki żywności do Rzeszy, pod warunkiem nie zajmowania nieprzychylnego lub wrogiego stanowiska wobec ludności polskiej. Komisja dla spraw oświaty, obradująca drugiego i trzeciego dnia prac, poparła sprawę szkół wyznaniowych, z religią jako przedmiotem najważniejszym. Odmienną opinię wyraził W. Korfanty, którego zdaniem nie należy marginalizować uczniów polskich innego wyznania. Szkoły powinny mieć charakter powszechny, a nauczyciele zachować prawo do uprzywilejowanej pozycji w oświacie. Podkreślono brak polskich wykwalifikowanych nauczycieli, którzy po włączeniu Wielkopolski do zjednoczonego państwa, podjęliby pracę we wszystkich szkołach.

Ustalono skład Naczelnej Rady Ludowej, z parytetem posłów poszczególnych ziem: Księstwo Poznańskie: 27, Prusy Królewskie: 13, Warmia: 2, Mazowsze Pruskie: 3, wychodźstwo po lewej stronie Łaby: 4, wychodźstwo po prawej stronie Łaby: 3, Śląsk: 29 – łącznie 80. Podjęto uchwałę w sprawie niezwłocznego powołania uniwersytetu w Poznaniu. Ostatecznie o godzinie 14:00 prace Sejmu zostały odroczone. Tego samego dnia odbyło się wstępne posiedzenie Naczelnej Rady Ludowej, pod przewodnictwem ks. Wolszlegiera, prezesa Centralnego Komitetu Wyborczego. Wyłoniono sześcioosobowy Komisariat, w którym byli reprezentanci poszczególnych dzielnic: ks. S. Adamski i Władysław Seyda (Poznań), W. Korfanty i Józef Rymer (Śląsk), A. Poszwiński (Kujawy), Stefan Łaszewski (Pomorze). Powołano też podkomisariaty NRL w Bytomiu z J. Rymerem, a potem Kazimierzem Czaplą na czele oraz w Gdańsku (Stefan Łaszewski). Władza wykonawcza pozostała w ręku ks. S. Adamskiego. Mimo że oficjalnie obrady Sejmu zostały jedynie zawieszone, Sejm już więcej nie był zwoływany, podobnie jak NRL (formalnie rozwiązana 19 sierpnia ); realną władze polską w regionie sprawował Komisariat NRL, który 8 stycznia 1919 r. ogłosił przejęcie całości władzy politycznej i wojskowej na obszarach zajętych w wyniku powstania wielkopolskiego.