Zbiory muzealne

Pocztówki Leona Prauzińskiego ze zbiorów Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości

Leon Prauziński (1895 - 1940), żołnierz, malarz, rysownik.

Urodzony w Poznaniu, uczył się gimnazjum w Poznaniu i Ostrowie Wielkopolskim. Jak wielu poborowych z zaboru pruskiego, został powołany w szeregi armii niemieckiej na front zachodni I wojny światowej (1914-1918). Brał udział m.in. w krwawej walce o francuską twierdzę Verdun w 1916 roku. Ciężko ranny w Lasach Argońskich, po okresie rekonwalescencji wrócił do Poznania.

W tym wyjątkowym czasie historycznym Leon Prauziński brał udział w konspiracyjnych przygotowaniach do Powstania Wielkopolskiego w Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego. Po wybuchu Powstania Wielkopolskiego 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu walczył w grupie powstańczej Stanisława Nogaja i brał udział w walkach m.in. o most Chwaliszewski, co utrwalił na jednym ze swoich słynnych obrazów, gdzie wśród powstańców przedstawił swoją postać – powstańca w białym szaliku z melonikiem na głowie.

Leon Prauziński walczył również m.in. na froncie zachodnim powstania pod Wolsztynem i Zbąszyniem, a także od lutego 1919 r. na froncie południowym powstania w rejonie Miejskiej Górki. Po zakończeniu działań wojennych na granicy zachodniej brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej (1919-1921).

Maturę zdał po odzyskaniu niepodległości w poznańskim gimnazjum Marii Magdaleny. W latach 1923 – 1924 studiował na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Poznańskiego, a w 1927 r. wyjechał na studia do Monachium, gdzie w 1928 r. ukończył wydział malarstwa Akademii Sztuk Pięknych. Po powrocie do Poznania poświęcił się pracy artystycznej, zajmując się głównie ilustracjami w czasopismach takich jak: „Kurier Poznański”, „Orędownik”, „Przewodnik Katolicki”, „Żołnierz Wielkopolski”, a także tworząc ilustracje do książek.

Leon Prauziński jest autorem licznych malowanych  i rysunkowych scen batalistycznych z Powstania Wielkopolskiego. W latach 1921–1923 na podstawie wykonanych w czasie powstania wielkopolskiego rysunków i szkiców namalował 12 obrazów olejnych ukazujących sceny walk powstańczych. Niestety obrazy te zachowały się tylko jako reprodukcje w postaci 12 pocztówek drukowanych okazjonalnie od czasów dwudziestolecia międzywojennego. Oryginały obrazów zostały zniszczone przez Niemców podczas okupacji. Wszystko, co kojarzyło się Niemcom z Powstaniem, było z zapiekłością unicestwiane, a sami powstańcy – wciągnięci na listy – tropieni, więzieni i mordowani. Taki los spotkał Leona Prauzińskiego.

Po wybuchu II wojny  światowej nazwisko Leona Prauzińskiego znalazło się na liście proskrypcyjnej. 1 listopada 1939 r. został aresztowany przez Gestapo i osadzony w Forcie VII  w Poznaniu, który był pierwszym obozem koncentracyjnym założonym przez Niemców na terenie okupowanych ziem polskich. Obóz ten był przez Niemców nazywany „obozem krwawej zemsty”, za heroiczną postawą Polaków i przegrane przez nich Powstanie Wielkopolskie.

Leon Prauziński został zamordowany przez Niemców w Forcie VII 6 stycznia 1940 r.

 

  • Zebranie, zwołane przez Radę żołnierzy i robotników do sali rady miejskiej w Poznaniu w poniedziałek 11 listopada 1918 r. Na zebraniu tem, po gorącem przemówieniu ś. p. dr. Marjana Głowackiego, postanowiono usunąć ówczesnego nadburmistrza Wilmsa.
    Zebranie, zwołane przez Radę żołnierzy i robotników do sali rady miejskiej w Poznaniu w poniedziałek 11 listopada 1918 r. Na zebraniu tem, po gorącem przemówieniu ś. p. dr. Marjana Głowackiego, postanowiono usunąć ówczesnego nadburmistrza Wilmsa.
  • Przyjazd Paderewskiego do Poznania w towarzystwie oficerów angielskich w czwartek 26 grudnia 1918 r.
    Przyjazd Paderewskiego do Poznania w towarzystwie oficerów angielskich w czwartek 26 grudnia 1918 r.
  • Hołd dzieci polskich, złożony Ignacemu Paderewskiemu w Poznaniu przed Bazarem  w piątek 27 grudnia 1918 r. przed południem.
    Hołd dzieci polskich, złożony Ignacemu Paderewskiemu w Poznaniu przed Bazarem w piątek 27 grudnia 1918 r. przed południem.
  • 6 pułk grenadierów niemieckich w towarzystwie ludności niemieckiej zrywa sztandary polskie i koalicyjne z siedziby Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu przy św. Marcina 40  w godzinach przedwieczornych w piątek 27 grudnia 1918 r.
    6 pułk grenadierów niemieckich w towarzystwie ludności niemieckiej zrywa sztandary polskie i koalicyjne z siedziby Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu przy św. Marcina 40 w godzinach przedwieczornych w piątek 27 grudnia 1918 r.
  • Rozdawanie broni pomiędzy ludnością polską w Poznaniu na placu Wolności.
    Rozdawanie broni pomiędzy ludnością polską w Poznaniu na placu Wolności.
  • Zwycięski szturm na Prezydium Policji – śmierć Franciszka Ratajczaka w piątek 27 grudnia 1918 r.
    Zwycięski szturm na Prezydium Policji – śmierć Franciszka Ratajczaka w piątek 27 grudnia 1918 r.
  • Walki na przedmieściach Poznania – fragment walk przed mostem Chwaliszewskim.
    Walki na przedmieściach Poznania – fragment walk przed mostem Chwaliszewskim.
  • Aresztowanie komenderującego generała V korpusu armji niemieckiej, generała von Bock und Pollach i jego szefa sztabu, w poniedziałek 6 stycznia 1919 roku w gmachu dowództwa korpusu w Poznaniu.
    Aresztowanie komenderującego generała V korpusu armji niemieckiej, generała von Bock und Pollach i jego szefa sztabu, w poniedziałek 6 stycznia 1919 roku w gmachu dowództwa korpusu w Poznaniu.
  • Historyczny moment – Odmarsz niemieckiej warty i wkroczenie polskiej warty na Głównym Odwachu przy starym Rynku w Poznaniu.
    Historyczny moment – Odmarsz niemieckiej warty i wkroczenie polskiej warty na Głównym Odwachu przy starym Rynku w Poznaniu.
  • Rozbrajanie pozostałej armii niemieckiej w fortach poznańskich
    Rozbrajanie pozostałej armii niemieckiej w fortach poznańskich
  • Zdobycie lotniska niemieckiego w Ławicy pod Poznaniem przez powstańców wielko-polskich w nocy z 4 na 5 stycznia 1919 roku.
    Zdobycie lotniska niemieckiego w Ławicy pod Poznaniem przez powstańców wielko-polskich w nocy z 4 na 5 stycznia 1919 roku.
  • Przysięga wojsk polskich pod dowództwem generała Dowbór Muśnickiego w niedzielę 26 stycznia 1919 r. w Poznaniu na placu wolności.
    Przysięga wojsk polskich pod dowództwem generała Dowbór Muśnickiego w niedzielę 26 stycznia 1919 r. w Poznaniu na placu wolności.