Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 - wybór biogramów

CHEŁMICKI Stanisław


Osoba
CHEŁMICKI Stanisław
Urodzony
1889
Zmarł
1988
Opis

organizator kawalerii w Gnieźnie, por. WP. Ur. 11 XII w Poznaniu, w rodzinie ziemianina Władysława i Zofii z Sonebergów. W Poznaniu ukończył szkołę powszechną, gimnazjum humanistyczne i szkołę agronomiczną. 29 VI 1917 r. został wcielony do armii niemieckiej w stopniu kpr. W XI 1918 r. powrócił do Gniezna, gdzie wówczas mieszkał.

Po wybuchu powstania zorganizował w koszarach dragonów pluton konny, który 30-31 XII wziął udział w potyczce pod Zdziechową, bezskutecznie ścigając baterię nie­mieckiej artylerii. Od 1 I 1919 r., po zajęciu Żnina, wystawił placówki na północ od miasta. 2 I udał się przez Gąsawę i Niestronno do Mogil­na, dołączając z dwoma karabinami maszynowymi do oddziału

Dalszym jego za­daniem było powstrzymanie posiłków niemiec­kich lub ich opóźnienie, gdyby nadeszły z Bydgoszczy. Po wcieleniu jego podwładnych do Szwa­dronu Nadgoplańskiego wrócił do Gniezna, gdzie objął dowództwo kp. piechoty. Ranny w wal­kach o Złotniki Kujawskie (11 I) przebywał w szpitalu do 4 VI 1919 r.. Awansowano go do stopnia sierż. i skierowano do 5 PSW, w którym objął dowództwo kp. Dekretem Komisariatu NRL nr 193 poz. 21 (z 24 VI) został mianowany ppor., skierowany na kurs sztabowy do St. Cyr we Francji. Po powrocie (16 VI 1919) skierowano go do sztabu 2 DSW, na stanowi­sko referenta operacyjnego i wyszkolenia.

Wzię­ty do niewoli bolszewickiej (26 VII), zbiegł (20 X) i ponownie objął stanowisko w sztabie dywizji. Nast. został odkomenderowany jako wykła­dowca do Wielkopolskiej Szkoły Podchorążych (od 31 VIII 1921), później do 59 PP, a 24 X t.r. zwolniony do rezerwy. Pozostawał w dyspozycji PKU Poznań Miasto. Po śmierci ojca w 1936 r. odziedziczył majątek ziemski Kosmowo w gminie Czerniejewo. Jednak nie mieszkał w Kosmowie - przez pewien czas mieszkał z żoną i matką w Poznaniu na ul. Mickiewicza 22. Jego losy podczas wojny są nieznane. W 1945 r. prawdopodobnie powrócił do Poznania.

W 1967 r. wyjechał do Meksyku, a stamtąd przeniósł się wkrótce na Wyspy Kanaryjskie, gdzie zmarł w 1988 r. Był żonaty, lecz nie pozostawił potomstwa. Był odznaczony m.in. Or­derem VM V kl., KN i KW (trzykrotnie).

Bibliografia
B.Polak, Chełmicki Stanisław (1889-1988), (w:) Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919, red. A. Czubiński, B. Polak, Poznań 2002, s. 50-51.
Autor wpisu
Janusz Karwat