Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 - wybór biogramów

NIEŻYCHOWSKI Kazimierz


Osoba
NIEŻYCHOWSKI Kazimierz
Urodzony
1892
Zmarł
1987
Opis

or­ganizator artylerii powstańczej, major Wojska Pol­skiego. Ur. 24.07.1892 r. w Granówku (pow. kościański), w rodzinie Stanisława, właści­ciela Granówka i Łucji z Taczanowskich. Świadectwo dojrzałości uzyskał w 1913 r. 8 listopada 1914 r. jako rekrut wcielony został do 50 Pułku Piechoty w Rawiczu. W 1917 r. awansowany do stopnia wicewachmistrza. Na telefoniczne wezwanie M. Palucha (28 grudnia 1918 r.) udał się do Poznania.

29 grudnia na naradzie dowódców od­działów powstańczych Poznania przedłożył pro­jekt utworzenia artylerii. Propozycja została przyjęta. Tym­czasowe dowództwo artylerii umieszczono w „Bia­łych Koszarach” (przy ul. Solnej). 4 stycznia 1919 r. artyleria powstańcza liczyła już 5 półbaterii dwudziałowych (450 ludzi). Jedną półbaterię wysłał na front północny, a drugą na front zachodni.

6 stycznia wspierał atak powstańców na bazę lotniczą na Ławicy, celnymi pociskami zmuszając Niemców do kapitulacji. 8 stycznia 1919 r. zdał dowództwo artyle­rii i na czele półbaterii udał się w rejon Kcyni. Brał udział w zdobyciu Szubina (11 stycznia) i Rynarzewa (13 stycznia), Kcyni (2 lutego), gdzie zdobył 8 dział. 7 lutego 1919 r. mianowany został podporucznikiem. 8 marca 1919 r. został przydzielony do Grupy gen. D. Konarzewskiego jako dowódca ba­terii. Brał udział w walkach pod Lwowem aż do zdobycia Stry­ja, na krótko wrócił do Poznania i ponownie wy­jechał na front galicyjski (w lipcu 1919). W styczniu 1920 r. uczestni­czył z pułkiem w rewindykacji Bydgoszczy.

Na początku lutego 1920 r. wyjechał na front wschodni. 10 listopada 1921 r. awansowany na porucznika. Z powodu złego stanu zdrowia 20 grudnia zwolniono go do rezerwy. W 1921 r. wydzierżawił majątek Chlewo (pow. ostrzeszowski). Działał w organizacjach spółdzielczych i powstańczych. 8 lutego 1924 r. awansowany ­na kapitana rezerwy.

Od 5 września 1939 r. służył ochotni­czo w wojsku, jako zastępca komendanta Baonu Wartowniczego „Kalisz”, Armii „Poznań”. Po rozbiciu batalionu pod Podzamczem przedarł się z rozbitkami do Warszawy. 26 września w Falenicy dostał się do niewoli, ale w nocy uciekł i 2 paź­dziernika dotarł do Chlewa. Następnego dnia zo­stał aresztowany przez żandar­merię i przeniesiony do więzienia w Ostrzeszo­wie, do jednej celi z pułkownikiem S. Thielem.

Z powodów zdrowotnych na krótko zwolniony (28 XI 1939), jednak 5 grudnia z rodziną przewieziony do obo­zu w Kępnie i wysiedlony do Generalnego Gubernatorstwa. W 1945 r. wrócił do Wielkopolski. W maju 1945 r. w pow. sycowskim organizował spółdzielczość rolniczą i spożywczą. Jesienią 1958 r. przeszedł na emeryturę. Mieszkał w Gliwicach. W 1973 r. otrzymał awans do stopnia majora.

Zmarł 12 czerwca 1987 r. w Gliwicach, pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Odznaczo­ny był Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości, Orderem Odrodzenia Polski IV i V kl., Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym oraz szeregiem medali i odznak. Ze związku małżeńskiego z Aleksandrą Sieradzką miał dzieci - Barbarę (1921), Annę (1921) i Jacka (1924).

Bibliografia
B. Polak, Nieżychowski Kazimierz (1892-1987), (w:) Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919, red. A. Czubiński, B. Polak, Poznań 2002, s. 248-249.
Autor wpisu
Michał Polak