Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 - wybór biogramów

MASłEK Stanisław


Osoba
MASłEK Stanisław
Urodzony
1887
Zmarł
1952
Opis

organizator kompani powstańczej w Lubaszu, kawaler Orderu Virtuti Militari 5 kl. za Powstanie Wielkopolskie, kapitan WP. Ur. się 30 stycznia 1887 r. w Czarnkowie, syn Marcina i Marianny z domu Garstka. Po ukończeniu nauki w tamtejszej szkole powszechnej. (osiem klas), uczył się w dwuletniej szkole rolniczej we Frankfurcie nad Odrą. Praktykował w majątkach na terenie Wielkopolski, później pracował jako urzędnik gospodarczy w posiadłościach ks. Pszczyńskiego na Śląsku. Od 2 października 1907 r. do 30 września 1910 r. odbył obowiązkową służbę wojskową w 1. Królewskim Pułku Strzelców Konnych w Poznaniu. W latach 1911 i 1913 powoływany był na ćwiczenia wojskowe we Wrocławiu (śląski 1 Przybocznym Pułku Kirasjerów im. Wlk. Ks. Elektora (awansowany na wachmistrza).

Podczas I wojny światowej służył najpierw w kawalerii, a później w piechocie (d-ca plutonu w baonie karabinów przeciwlotniczych nr 906). Zwolniony z wojska 22 grudnia 1918 r. powrócił do rodzinnych stron - 23 grudnia 1918 r. i odtąd współdziałał z tajnymi organizacjami przygotowującymi powstanie. W Lubaszu zorganizował 5 stycznia 1919 r. kompanię i stanął na jej czele.

Uczestniczył w walkach o Czarnków i powiat czarnkowski (d-ca odcinka lubaskiego). W drugiej połowie stycznia 1919 r.. został dowódcą drugiej (czarnkowskiej), z którą brał udział we wszystkich bitwach przez nią stoczonych, także w walkach o zdobycie Chodzieży oraz ponownym zdobyciu Czarnkowa (po zajęciu go przez Niemców w dniu 8 stycznia 1919 r.). W dniu 13.02.1919 r. po zajęciu przez Niemców Romanowa, wysłany został z 1. kompanią czarnkowską do ponownego zdobycia Romanowa (jego 2. kompania była na pozycjach pod Czarnkowem). Za tę bitwę odznaczony został krzyżem VM 5 kl..Po przydzieleniu do 9. pułku strzelców wielkopolskich walczył pod Margoninem, Chodzieżą, Jaktorowem, Smogulcem, Szubinem, Krotoszynem oraz Zdunami. Z dniem 9 lutego 1920 r. 9 p.strz. wlkp. przemianowano na 67. pp. Wraz z nim skierowany został na front bolszewicki. W walkach nad Berezyną dowodził 10.kompania.

Ciężko ranny 26 maja 1920 r. pod Bucławiem - od 27 maja do 13 sierpnia 1920 r. przebywał w szpitalu wojskowym w Krotoszynie. Po wyleczeniu, wraz z 67.pp, przeniesiony na front litewski przebywał tam aż do zakończenia działań militarnych. Awanse: 24 czerwca 1919 r. - podporucznik, 1 kwietnia 1920 r. - porucznik, 1 lipca 1923 r. - kapitan W czasie pokoju był w 67. Pułku Piechoty w Brodnicy oficerem mobilizacyjnym. Ukończył w Rembertowie kurs aplikacyjny dowódców kompanii (1.12.1920-23.04.1921). Później dowodził 3. kompanią ckm. Przełożeni wystawili mu bardzo dobre opinie, m.in. kpt. Zdzisław Orłowski (b.d-ca IV Okręgu Wojskowego). „Masłek Stanisław był jednym z najwybitniejszych moich dowódców kompanii. Przed rozpoczęciem akcji powstańczej zorganizował doskonałą kompanię, na które czele walczył z bardzo dobrymi rezultatami.

Poza wszystkimi innymi bitwami w których brał udział, warto wymienić jego szczególne zasługi w krwawych bitwach pod Chodzieżą i pod Romanowem, o której to ostatniej bitwie mówi ze szczególnym uznaniem historia 9. Pułku Strzelców Wielkopolskich, późniejszego 67.pp.” Z dniem 28 lutego 1933 r. przeniesiony w stan spoczynku zamieszkał w Poznaniu i tam zm. 1 maja 1952 r.. Pochowany na cm. Junikowskim w Poznaniu: pole:3, kwatera:8, rząd:6, numer:205.

Odznaczony: Krzyżem Niepodległości (1938), Medalem Niepodległości (1932), Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari (1922), Krzyżem Walecznych (1920), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1929); Medalem Pamiątkowym Za Wojnę 1918-1921 (1928), Medalem Dziesięciolecia (1928), Medalem Za długoletnią Służbę oraz odznakami: Za Rany i Kontuzje oraz Odznaką Pamiątkową 67. Pułku Piechoty.

Bibliografia
Z. Kościański, Masłek Stanisław (1887-1952), (w:) Powstańcy wielkopolscy. Biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918-1919, t. XIII, red. B. Polak, Poznań 2017, s. 117-119.
Autor wpisu
Zdzisław Kościański