Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 - wybór biogramów

BISKUPSKI Antoni


Osoba
BISKUPSKI Antoni
Urodzony
1890
Zmarł
1930
Opis

organizator od­działu Służby Straży i Bezpieczeństwa, dowódca baonu rogozińskiego, historyk powstania, mjr Wojska Polskiego. Ur. się 12 grudnia 1890 r. w Rogoźnie, w rodzinie kupca zbożowego Fran­ciszka i Antoniny z Magdzińskich. W czasie na­uki w gimnazjum w Rogoźnie brał czynny udział w pracach Towarzystwa Tomasza Zana, za co był wielokrotnie prześladowany.

Organizował w do­mu rodzinnym wykłady z literatury i historii pol­skiej oraz przedstawienia teatralne o treści patrio­tycznej. Po ukończeniu szkoły średniej poświęcił się kupiectwu. Odbył praktykę w „Rolniku" w Gnieźnie i Kruszwicy. Od 1909 r. przebywał w Warszawie, gdzie ukończył szkołę drama­tyczną. W 1914 r. kierował przedsiębiorstwem oj­ca (do 4 X), kiedy powołano go do armii niemiec­kiej. Od 13 VIII 1916 do 17 I 1917 r. przebywał na kursie oficerskim w Biedrusku (pod Pozna­niem).

W czasie wojny walczył na froncie zach. i wsch., był trzykrotnie ranny. Został mianowany sierż. Wybuch rewolucji w Niemczech oraz za­wieszenie broni zastało go na urlopie w rodzin­nym Rogoźnie. Zorganizował miejscową Radę Robotniczą i Żołnierską oraz oddział Służby Stra­ży i Bezpieczeństwa, l I 1919 r. w dowodzonym przez siebie baonie rogozińskim miał 300 po­wstańców, którzy wzięli następnie udział w wal­kach na terenie d. pow. obornickiego, czarnkowskiego i chodzieskiego. Z jedną z kompanii swego baonu walczył (od 24II1919) na froncie zach., na odcinku Łomnica-Pniewy, Dekretem Komisaria­tu NRL został mianowany (od 21 I 1919) ppor. (ze starszeństwem od l IX 1916). Od 16 III 1919 do 23 VIII 1920 r. był dowódcą l kompanii 7 Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 61 Pułk Piechoty), z którą wyruszył na front litewsko-białoruski i brał udział w wojnie 1920 r. Pełnił także funkcję adiutanta baonu rezerwowe­go (24 VIII-31 XII l 920) oraz w 61 Pułku Piecho­ty (l 1-31 VII 1921).

Po zakończeniu wojny zo­stał oficerem zawodowym w randze kpt., w 1928 r. awansował do stopnia mjr. Pełnił kolejno funk­cje: dowódcy kompanii 61 Pułku Piechoty (l VIII 1921-6 VII 1923), oficera sztabu Dowództwa 15 Dywizji Piechoty (7 VII 1923-25 III 1926), oficera PW (26 III 1926-16 XI 1926), dowódcy kompanii 80 Pułku Piechoty (17 XI 1926-29 IX 1927), oficera materiałowego i p.o. kwatermi­strza (30IX 1927-25 IV 1928), oficera sztabowe­go 80 Pułku Piechoty (26 IV 1928-5 VII 1928), dowódcy baonu 80 Pułku Piechoty (6 VII 1928--31 III 1929), oficera placu w Gdyni (31 III 1929-29 V 1930).

Zmarł tam 29 maja 1930 r., w wyniku ciężkiej choroby, pochowany został w rodzinnym Rogoźnie. Gromadził materiały do historii 7 Pułku Strzelców Wielkopolskich (61 Pułku Piechoty) i wydał monografię pułku, zawierającą organizację i dzieje w walce o zach. granice (1925). Nie objęła ona dalszych dziejów, które znaleźć się miały w tomie II. Pozostałością po tej pracy są ankiety powstańców, niestety nie w pełni zachowane, w Archiwum Państwowym w Poznaniu. Badania te zapoczątkowały jed­nak w okresie międzywojennym dalsze prace nad dziejami powstania wielkopolskiego 1918-1919. Był odznaczony m.in.: Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości (pośmiertnie), Krzyżem Walecznych. Był żonaty był żonaty z Melanią Nawrocką z d. Kasior.

Bibliografia
Z. Kościański, Biskupski Antoni (1890-1930), (w:) Powstańcy wielkopolscy. Biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918-1919, t. IV, red. B. Polak, Poznań 2008, s. 19-20.
Autor wpisu
Zdzisław Kościański