Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 - wybór biogramów

SMODLIBOWSKI Antoni


Osoba
SMODLIBOWSKI Antoni
Urodzony
1901
Zmarł
1988
Opis

powstaniec wielkopolski, ppłk (mjr służby stałej). Ur. się 1 stycznia l901 r. w Gnieźnie w rodzinie Franciszka i Kazimiery z Małeckich. Będąc uczniem gnieźnieńskiej III klasy gimnazjum rozpoczął działalność w Towarzystwie Tomasza Zana. Po relegowaniu z powodu posiadania broni palnej w 1915 r. został uczniem Liceum Rolniczego w Szamotułach. Stworzył tam komórkę organizacyjną TTZ. W 19I8 r. w Gnieźnie ochotniczo wstąpił do oddziału Powstania Wielkopolskiego i wziął udział oswobodzeniu Gniezna (28 grudnia 1918 r.)i w bitwie pod Zdziechową 1918 r. (29 - 31 grudnia t.r.). Następnie nałożył barwy 3 p. uł. , później przemianowanego na 17 p.uł.Wlkp., gdzie jego ojciec pełnił tam funkcję płatnika pułku. W jego szeregach walczył w wojnie polsko - rosyjskiej dochodząc do Kijowa. W czasie walk odwrotowych dostał się do niewoli, z której uciekł i drogą przez Lwów dołączył do pułku stojącego w Gnieźnie. Awansowany na wachmistrza w 1920 r. otrzymał skierowanie do szwadronu kawalerii Szkoły Podchorążych w Warszawie., a następnie wraz z grupą do Grudziądza. Jako jej absolwent w stopniu ppor. otrzymał przydział do 26 p.uł. Wlkp.. W 1921 r. zaliczył roczną szkołę gimnastyczną i sportu przy UP. Wtedy też studiował medycynę. Do zmiany planów zmusiło przeniesienie na kresy wschodnie do Horodzieii, a następnie do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, gdzie pełnił funkcję instruktora.Od 1926 r. w 14 p uł. Jazlowieckich. Tam też kolejno pełnił funkcje d-cy plutonu, d-cy szwadronu, d-cy szwadronu karabinów maszynowych i adiutanta pułku. We Lwowie zdał maturę w Gimnazjum Humanistycznym oraz uzyskał tytuł magistra praw na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza. Odbył także kurs dowódców szwadronów w CWK w Grudziądzu, ośmiomiesięczny kurs przy Oddziale II. W 1937 r. przeniesiony został do Wydziału Studiów Sztabu Głównego w Warszawie. Rok później rozpoczął karierę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Wybuch wojny we wrześniu 1939 r. zastał go na stanowisku kierownika placówki w Konsulacie Generalnym w Lipsku. Drogą przez Danię i Anglię dołączył do Sztabu Naczelnego Wodza w Paryżu. W październiku 1939 r. przydzielony do Oddziału II w Budapeszcie, gdzie organizował ewakuację żołnierzy polskich do Francji. Poszukiwany przez Gestapo, skierowany do Aten jako zastępca szefa ekspozytury „dwójki” (do 25 IV 1941 r.). Następnie po zajęciu Grecji przez Niemców przedostał się na Środkowy Wschód, gdzie 8 VII I941 r. został d-cą szwadronu Pułku Ułanów Karpackich. Brał udział w obronie Tobruku (25 VIII - 18 XII 1941 r.) Następnie zaliczył kurs broni pancernej i staż w Pułku Dragonów Królewskich (1-14 III 1942 r.) Później objął d-two klasy kawalerii w Szkole Podchorążych w Bejt Jirji w Palestynie. Z kolei od 30 XI 1942 do 6 IV 1943 r. odkomenderowany do angielskiej szkoły Sztabu Środkowego Wschodu. Po powrocie do oddziału mianowano go zastępcą d-cy pułku (27 VIII 1943 r.). We Włoszech 8 V 1944 r. przeniesiony został na podobne stanowisko do l p. uł. Krechowieckich . W 1944 r. gen. dyw. Władysław Anders powierzył mu formowanie 10 Pułku Huzarów, którego został d-cą (formalnie od 2 XII 1944 r.). Po rozformowaniu Pułku wstąpił 9 IX 1946 r. do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Osiedlił się w Londynie, a w 1951 r. podjął decyzję o emigracji do Kanady. Wraz z rodziną mieszkał w Montrealu pracując przez dwadzieścia lat jako kreślarz w fabryce samolotów Canadair. Tam też działał społecznie m.in. w Stowarzyszeniu Polskich Kombatantów, ZHP, Związku Kawalerii i Artylerii Konnej, Kongresie Polonii Kanadyjskiej, Związku Ziem Zachodnich. Jako emeryt w 1979 r. przeprowadził się do Knowlton w prowincji Quebec. .Zm. 3 IV 1988 r. w Knowlton.

W 1930 r. ożenił się z Ireną Stefanowicz., córką Kajetana i Sabiny z Walczyńskich, z którą

miał dwie córki: Marię Antoninę (nr. 22 VIII 1933 r.)oraz Annę(ur. 28 IX l947 r.)

Odznaczony do I939 r.: Krzyżem Walecznych 3x, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, Medalem Dziesięciolecia, Medalem za Długoletnią Służbę ; a w latach 1939 -1947: WM 5 kl., Krzyżem Walecznych 2 x, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino, Medalem Wojska za Wojnę 1939-1945, włoskim Croce Al Valore Militarc oraz brytyjskimi: Military Cross, The Africa Star, The Italy Star, The 1939-45 Star, The War Medal.W kwietniu 1944 r. mjr Antoni Smodlibowski opracował projekt monogramu, proporczyka oraz pozostałych oznak nakładanych na mundur przez jego żołnierzy. Ponadto zaprojektował oznakę specjalną na beret huzarski - tzw. pętla „treflowa”. Projekt nawiązywał do „węzłów” charakterystycznych dla dawnych szamerowanych ubiorów huzarskich, z drugiej strony do tradycji munduru Wojsk Wielkopolskich z lat 1918 – 1919.

Bibliografia
Z. Kościański, Smodlibowski Antoni (1901-1988), (w:) Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, red. B. Polak, T.XIII, Poznań 2016, s. 164-166.
Autor wpisu
Zdzisław Kościański