Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 - wybór biogramów

CHOSŁOWSKI Stefan Stanisław Seweryn


Osoba
CHOSŁOWSKI Stefan Stanisław Seweryn
Urodzony
1889
Zmarł
1954
Opis

ziemianin, dowódca baonu śremskiego, mjr Wojska Polskiego. Ur. 9 maja 1889 r. w Czamymsadzie (ówczesny pow. śremski), w rodzinie ziemiańskiej Stanisława i Lucyny z Chrzanowskich. Ukończył gimnazjum w Krotoszynie i studia rolnicze na uniwersytetach w Lipsku, Monachium i Berlinie. Odbył roczną służbę wojskową. Do wybuchu wojny gospodaro­wał w swoim majątku.

W latach 1914-1918 wcielony do armii niemieckiej (6 Pułk Rezerwowy, 47 Pułk Piechoty); mianowany podporucznikiem. Zdemobili­zowany w listopadzie 1918 r., aktywnie włączył się w organizowanie w Śremie polskiego tajnego Komitetu Obywatelskiego, Rad Ludowych i oddziałów Służby Stra­ży i Bezpieczeństwa. 30 grudnia 1918 r. brał udział w opanowaniu Śremu. 1 stycznia 1919 r. został mianowany zastępcą dowódcy miejscowych oddziałów powstańczych. Do 5 stycznia zorganizował baon składający się z kompanii Służby Straży i Bezpieczeństwa, kompanii kórnickiej i drużyny sanitarnej. Mianowany dowódcą baonu przez starostę W. M. Szczepkowskiego, 6 stycznia przez Kościan baon dotarł do Nowego Tomyśla, gdzie cze­kał na dalsze rozkazy. O godzinie 23:00 dowódca odcinka, ppor. K. Zenkteler nie wyraził zgody na wsparcie kompanii opalenickiej przez baon śremski, co przyczyniło się do klęski po­wstańców.

7 stycznia baon śremski otrzymał roz­kaz udania się do Chrośnic i Łomnicy, a oddział kawalerii do Hamemii i Sępólna. Po pierwszych starciach z Niemcami, m.in. w Strzyżewie, prze­rwano (9 stycznia) połączenie kolejowe między Strzyże­wem a Trzcielem. Wieczorem 10 stycznia Cho­słowski otrzymał rozkaz przygotowania ataku na Zbąszyń, który następnego dnia zakończył się niepowodzeniem, m.in. wskutek słabej dyscypli­ny w szeregach kompanii śremskiej i złego przy­gotowania akcji. Baon ponownie zajął pozycje w Łomnicy. 17 stycznia 1919 r. oddziały niemieckie ze Zbąszynia i Trzciela próbowały zaskoczyć po­wstańców z baonu śremskiego. Po 5-godzinnym starciu nieprzyjaciela odparto ze stratami (12 żołnierzy) i wycofano (18 stycznia) do Śremu, gdzie zo­stał (przez Chosłowskiego) zreorganizowany.

Na początku lutego 1919 r. składał się z trzech kom­panii piechoty. Wyruszył pod Rawicz (6 lutego), gdzie Polacy stracili właśnie Sarnowo. Walczył w tzw. drugiej bitwie rawickiej. Chosłowski objął do­wództwo odcinka Jagodnia-Miejska Górka-Niemanym. 23 lutego baon śremski został prze­kształcony w 1 baon Pułku Strzelców Wielkopol­skich. Dekretem Komisariatu NRL nr 54 poz. 167 (z 23 maja 1919) Chosłowski został mianowany por. (od 1 czerwca 1919). W styczniu 1920 r. brał udział w rewindykacji Rawicza i Kępna. Wyruszył z ba­onem (24 stycznia) na front wschodni do Lidy. W wojnie na froncie litewsko-białoruskim (20 maja - 6 czerwca 1920) dowodził 69 Pułkiem Piechoty, następnie (18 listopada 1920-16 stycznia 1921) 70 Pułkiem Piechoty oraz (27 luty - 20 lipiec 1921) baonem sztabowym pułku i krót­ko, w zastępstwie, pułkiem. Zweryfikowany (15 lipca 1920) w stopniu mjr., przeniesiono go (5 marca 1922) do rezerwy. Wrócił do Ostrowieczka i mieszkał tam do 13 maja 1926 r., do chwili przenie­sienia do Poznania.

W okresie międzywojennym działał m.in. w Związku Powstańców i Wojaków oraz towarzystwach gospodarczych. W 1939 r. dowodził baonem wartowniczym. Do 1945 r. w niewoli niemieckiej. Po wojnie mieszkał w Gnieźnie, gdzie zm. 17 października 1954 r. i został pochowany.

Był odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Wa­lecznych (trzykrotnie), Złotym Krzyżem Zasługi. Związek małżeński zawarł z Ireną z Chrzanow­skich, miał córkę - Zofię.

Bibliografia
B. Polak, Chosłowski Stefan Stanisław Seweryn (1889-1954), (w:) Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919, red. A. Czubiński, B. Polak, Poznań 2002, s. 53-54.
Autor wpisu
Bogusław Polak