MARKOWSKI Karol
powstaniec wielkopolski, kapitan rez. Wojska Polskiego. Ur. 14 grudnia 1890 r. w miejscowości Bronisław (gmina Krzykosy, pow. średzki) w rodzinie Józefa Franciszka Markowskiego i Stanisławy Elżbiety z domu Rosochowicz. Miał cztery starsze siostry: Marię, Albinę, Stefanię i Bogusławę. Ojciec był właścicielem majątku ziemskiego w Wyszanowie (pow. średzki), który stracił, poręczywszy za niesolidnego dłużnika. (Następnie był zarządcą majątków kolejno w Bronisławiu, Popielewie i Miłosławiu). Ukończył szkołę powszechną w Miłosławiu. Następnie rozpoczął naukę w zawodzie kupca w Fabryce Cygar J. Smodlibowskiego T.A., która także znajdowała się w Miłosławiu. Pracował w niej jako uczeń od dnia 1.01.1905 r. do 31.12.1908 r.. Po trzyletniej nauce zawodu znalazł zatrudnienie na stanowisku subiekta handlowego w fabryce cygar Franza Geigera w Oberweier w Badenii-Wirtembergii.
Pracował w dziale wysyłki towarów od 1.01.1909 r. do 31.03.1909 r., po czym 1 października 1909 r. w fabryce cygar J.H. Brunsa w Eisenach w Turyngii. Pracował tam do 10 października 1910 r., kiedy to został powołany do odbycia służby wojskowej w armii pruskiej; od 11.10.1910 r. do 22.09.1912 r. w 5 Kompanii 94 Wielkoksiążęcego Saskiego Pułku Piechoty (5 Turyngskiego); od 16.02.1914 r. do 7.03.1914 r. – odbył ćwiczenia w oddziale obwodowym w Berlinie. Podczas I wojny światowej: od 4.08.1914 r. do 27.07.1915 r. – na froncie wschodnim w 150 Pułku Piechoty (1 Warmiński – w Olsztynie) ; 27.07.1915 r. podczas forsowania Narwi pod Ostrołęką został ranny w nogę - od 1.08.1915 r. do 22.10.1915 r. – pobyt w szpitalu; od 22.10.1915 r. do 17.09.1917 r. – służba w batalionie zapasowym 150. Pułku Piechoty, (odkomenderowany do prowiantury 20. Korpusu, który stacjonowała w Olsztynie); od 17.09.1917 r. do 22.12.1918 r. – w 11. Rezerwowym Pułku Piechoty na froncie włoskim, następnie w Belgii i Francji. W tym czasie: 19.11.1915 r. mianowany podoficerem, 31.01.1918 r. – mianowany sierżantem.
W dniu 22.12.1918 r. – zwolniony z armii niemieckiej. Po powrocie do domu wstąpił do 2. kompanii Batalionu (Baonu) Śremskiego, której d-cą był Marian Trawiński (od 10.01.1919 r. do 19.02.1919 r. – plutonowy i dowódca plutonu). Od 20.02.1919 r. awansował na stopień sierżanta i został d-cą 2 kompanii w Batalionie Śremskim. Funkcję tę pełnił do 08.05.1919 r.. Następnego dnia został d-cą 3 kompanii w 11 Pułku Strzelców Wielkopolskich (do 9.07.1920 r.). W dniu 9.05.1919 r. otrzymał awans na podporucznika. W walkach powstańczych 1919 r. walczył na odcinku rawickim. Później w obronie wschodniej granicy. W „Zarysie historii wojennej 69. pułku piechoty” zapisano: „W dniach 21 i 22 maja oddziały sowieckie gwałtownie atakują stanowiska polskie pod Kijanowem i Czerkasami. Odznaczył się w tych walkach podporucznik Markowski, dowódca 3. Kompanii, który osobiście poprowadził z karabinem w ręku swych żołnierzy do ataku na bagnety, dzięki czemu nieprzyjaciela wyparto za rzekę”. Od 9.07.1920 r. do 24.07.1920 r. przebywał w szpitalu. Następnie od 24.07.1920 r. do 9.08.1920 r. w batalionie zapasowym w Śremie, a od 16.08.1920 r. do 29.08.1920 r. na froncie pod Warszawą wraz z 6 kompanią w 55 Pułku Piechoty. Od 29.08.1920 r. do 20.01.1921 r. był d-cą kompanii sztabowej i komendantem kwatery sztabu 17. Dywizji Piechoty. W tym czasie - 25.11.1920 r. – otrzymał awans na porucznika. Następnie pełnił funkcję d-cy batalionu sztabowego 69 Pułku Piechoty (od 20.01.1921 r. do 20.02.1921 r.). W okresie od 21.02.1921 r. do 26.03.1921 r. – brał udział w kursie informacyjnym dla oficerów w Biedrusku.
Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej (traktat ryski 18.03.1921 r.) służył w wojsku do 11.02.1922 r.. Pełnił funkcje: od 26.03.1921 r. do 07.05.1921 r. d-cy 8. kompanii 69 Pułku Piechoty; od 07.05.1921 r. do 21.06.1921 r. d-cy 1. batalionu 69 Pułku Piechoty; od 21.06.1921 r. do 02.08.1921 r. d-cy 3. batalionu 69 Pułku Piechoty; od 9.07.1921 r. do 11.02.1922 r. referenta do spraw wyszkolenia w 69 Pułku Piechoty. Dnia 8.06.1922 r. mianowany na kpt . Po przejściu do rezerwy od 1 marca do 31 października 1922 r. pracował w firmie Dom Rolniczy J. Słomińskiego i F. Mańkowskiego (mąż jego siostry Bogusławy) w Nowym Tomyślu. Później przez pewien czas mieszkał i pracował w Opalenicy. Od 1931 r. został zatrudniony jako kupiec przez swojego teścia Romana Nitschego w firmie Tartak Parowy i Fabryka Maszyn w Nowym Tomyślu. W dniu 06.08.1931 r. teść udzielił mu pełnomocnictwo. Współpracował m. in. przy produkcji form silosów przeznaczonych do stacji parowania ziemniaków do zakiszania.
W latach 1937-39 pracował jako dyrektor Banku Ludowego w Nowym Tomyślu. Należał do licznych polskich stowarzyszeń i organizacji: Towarzystwa Powstańców i Wojaków (prezes zarządu w Nowym Tomyślu), Kurkowego Bractwa Strzeleckiego, Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (m.in. był prezesem towarzystwa w Nowym Tomyślu), Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, Polskiego Związku Łowieckiego. Był członkiem Stronnictwa Narodowego. W Zarządzie Powiatowym Obozu Wielkiej Polski zajmował się propagandą. Od października 1937 r. był członkiem Powiatowego Komitetu Wykonawczego Funduszu Obrony Narodowej (FON). W dniu 10 lipca 1938 r., jako kapitan rezerwy, uczestniczył w przekazaniu na ręce generała Kazimierza Sosnkowskiego broni zakupionej ze zbiórki miejscowego społeczeństwa na rzecz FON m.in. kierownik placu uroczystości oraz prowadził defiladę organizacji społecznych. W czasie wojny 1939 r. został zmobilizowany w 69. Pułku Piechoty, który wszedł w skład 17 Dywizji Piechoty walczącej w ramach Armii „Poznań”.
8 grudnia 1939 r. został wraz z rodziną wysiedlony do miejscowości Zawadówka (wieś położona w woj. lubelskim), gdzie pracował w tartaku i fabryce parkietów (zarządzanej przez Niemców) jako księgowy. Od 18.08.1944 r. do 04.11.1947 r. był internowany przez władze sowieckie i przebywał w obozie NKWD nr 178 w Diagilewie, a następnie w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu. Wrócił do Nowego Tomyśla 14.11.1947 r. dzięki staraniom żony, która od 1946 r. apelowała do władz polskich i radzieckich o jego zwolnienie z obozu NKWD i zgodę na repatriację do Polski.
Zmarł po ciężkiej chorobie w Nowym Tomyślu dnia 1.01.1949 r.. (Przyczyną śmierci była gruźlica, którą zaraził się podczas internowania w Rosji). Spoczął na cmentarzu parafialnym w Nowym Tomyślu. W styczniu 1928 r. zawarł związek małżeński z Heleną Nitsche. Posiadał dzieci: Krystynę, Urszulę, Józefa, Mieczysława i Andrzeja.