KARPIŃSKI Zygmunt
ekonomista, bankowiec, działacz niepodległościowy, współorganizator powstania w Gnieźnie. Ur. 24 III w Gnieźnie, jako syn adwokata Antoniego i Wandy Święcickiej. Uczęszczał do Królewskiego Gimnazjum w Gnieźnie, należąc to tajnego koła TTZ. Po maturze (1910) studiował w Strasburgu, Monachium, Frankfurcie n. Menem i w Berlinie. Zaangażował się w działalność ZMP „Zet”. W 1915 r. uzyskał doktorat z ekonomii. Nast. odbył praktyki w bankach Berlina, Gniezna, Wiednia i Warszawy. Jesienią 1917 r. został powołany do wojska. W XI 1918 r. powrócił do Gniezna,
12 XI wybrano go sekretarzem Rady Robotniczej, z ramienia której był decernentem (kontrolerem) burmistrza Heinricha Nollnera. Także członek RR-Ż, od 20 XI w Miejskiej Radzie Ludowej. Doprowadził do wstrzymania przyjazdu oddziału Heimatschutzu do Gniezna i rozwiązania miejscowej Jugendwehry, nalegając na utworzenie gnieźnieńskiej Straży Ludowej. Wieczorem 28 XII 1918 r. z ramienia RRiŻ internował gnieźnieńskich hakatystów, w tym adwokata Aspego. Redagował rozporządzenia MRL przyczyniając się do usunięcia żołnierzy niemieckich z miasta, ważniejszych urzędników niemieckich, banku itd. 29 XII wszedł w skład wydziału wykonawczego zarządzającego miastem i powiatem. 31 XII wziął udział w pertraktacjach z dowództwem Grenzschutzu w Zdziechowej.
W dniach 2-4 I 1919 r. wchodził w skład delegacji polskiej podczas rozmów w Inowrocławiu i Bydgoszczy. Reprezentował NRL podczas rozmów z władzami berlińskimi w sprawach finansowych, transportu i zaopatrzenia. W k. I 1919 r. wyjechał do Warszawy, zostając naczelnikiem w Polskiej Krajowej Kasie Pożyczkowej, ujednolicając kwestie finansowe w trzech byłych dzielnicach.
Od 1923 r. współorganizował Narodowy Bank Polski, potem członek jego rady nadzorczej. We IX 1939 r., jako delegat rządu organizował i nadzorował transport polskiego złota, dewiz i dokumentów przez Lublin, Łuck, Rumunię do Francji, potem Wielkiej Brytanii. Zapobiegł próbie zawłaszczenia zasobów przez władze francuskie. Następnie przebywał w Stanach Zjednoczonych, reprezentując Polskę w utworzeniu Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju Gospodarczego.
W 1947 r. powrócił do kraju, zostając członkiem zarządu NBP. W latach stalinizmu zmuszono go do ustąpienia (1951). Przeszedł na emeryturę, pełniąc po „odwilży 1956 r.” rolę doradcy prezesa NBP.
Zmarł 4 II 1981 r., a pochowano go na cmentarzu powązkowskim w Warszawie. Odznaczony Medalem 10-lecia Odzyskanej Niepodległości. Żonaty z Grażyną Jeżewską, z którą miał dwie córki: Ewę (1922-2014) i Wandę (1925-2011).