Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 - wybór biogramów

MAŃCZAK Józef


Osoba
MAŃCZAK Józef
Urodzony
1896
Zmarł
1940
Opis

kapitan Wojska Polskiego. Ur. 12.03.1896 w Poznaniu, w rodzinie Stanisława i Marii z Hodernów. Tutaj ukończył szkołę po­wszechną i gimnazjum, uzyskując w 1914 r. świa­dectwo dojrzałości. Od jesieni tegoż roku w armii niemieckiej. W maju 1915 r., po ukoń­czeniu szkoły pilotów w Darmstadt, skierowa­ny został na front zach., gdzie odniósł kilka ran. Na początku listopada 1918 r. w stopniu sierżanta pi­lota zdezerterował z wojska i przyjechał do Poznania, gdzie wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego.

Wraz z W. Pniewskim i B. Pinieckim oraz in. lotnikami polskimi zajmował się organizacją opanowania lotniska na Ławicy. Po wybuchu powstania brał udział w zdobyciu stacji lotniczej na Ławicy (z 5 na 6 stycznia 1919 r.). Czynnie uczestniczył w organizowaniu tamtejszej Szkoły Obserwatorów i Mechaników, objął dowództwo 1 Kompanii Lotniczej. 7 lutego 1919 r. mianowany podporucznikiem (od 21 stycznia). W marcu 1919 r. z sierż. Bartkowiakiem odbył kilka lotów na Śląsk, gdzie organizował zakup samolotów od Niemców dla Poznania.

25 czerwca objął dowództwo 3 Eskadry Wielkopolskiej, którą skierowano na front galicyjski. Do Wielkopolski eskadra wróciła 19 sierpnia 1919 r. Eskadrą tą, przemianowaną na 14 Eskadrę Wielkopolską, dowodził do końca 1920 r. Uczest­niczył w organizowaniu III powstania śląskiego. W 1922 r. przeszedł do rezerwy w stopniu kapitana pi­lota. Do 1939 r. zajmował się w Poznaniu kupiectwem. Czynny w związkach kombatanckich b. po­wstańców wielkopolskich.

Zmobilizowany do Bazy Lotni­czej nr 3, 22 września 1939 r. został wzięty do nie­woli sowieckiej. Zamordowany w Katyniu wiosną 1940 r. Odznaczony Krzyżem Niepod­ległości, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Krzy­żem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem za Woj­nę i in. Zawarł związek małżeński z Ewą Greiserówną.

Bibliografia
B. Polak, Mańczak Józef (1896-1940), (w:) Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919, red. A. Czubiński, B. Polak, Poznań 2002, s. 217-218.
Autor wpisu
Michał Polak