Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 - wybór biogramów

KULISZAK Stanisław


Osoba
KULISZAK Stanisław
Urodzony
1882
Zmarł
1939
Opis

kapelan od­cinka Boguszyn frontu zach. oraz Grupy „Lesz­no". Ur. się 22 września 1882 r. w Przylep­kach (pow. śremski), w rodzinie oberżysty Jana i Agnieszki z Musiałów. W latach 1897-1898 był uczniem śremskiego gimnazjum, a ód październi­ka 1898 r. gnieźnieńskiego konwiktu arcybisku­piego. Przed egzaminem dojrzałości (1906) zo­stał wydalony z niemieckiego gimnazjum z po­wodu działalności w tajnej organizacji filomac-kiej, przysposobił się do matury w Berlinie, gdzie równocześnie uczęszczał na wykłady z filozofii. Jako eksternista zdał egzamin abituriencki 13 IX 1907 r. w Poznaniu.

Od 1907 r. do 1912 r. studio­wał teologię na uniwersytecie we Wrocławiu oraz w seminarium w Poznaniu i Gnieźnie. Po otrzy­maniu święceń kapłańskich pracował w Ujściu (k. Piły) jako wikariusz (1912-1914), gdzie ska­zany został przez prokuraturę za obrazę pruskiej szkoły. Od wykonania wyroku uwolnił go pobór do wojska niemieckiego, l I 1915 r. został zwol­niony dzięki sfałszowanym dokumentom i skie­rowany przez władze duchowne do Przemętu (k. Wolsztyna). W 1918 r. udał się z polecenia ar­cybiskupa Dalbora do Niemiec, w okolice Dortmundu, gdzie badał warunki życia polskich ro­botników. Z chwilą wybuchu rewolucji listopa­dowej w Niemczech zorganizował w Wolsztynie Radę Robotników i Żołnierzy.

W czasie powsta­nia wielkopolskiego ogłosił (61 1919) w kościele zamiast kazania krótki rozkaz: Po Mszy św. wszy­scy byli żołnierze do zbiórki na rynku gotowi do boju o Ojczyznę. Pełnił odtąd funkcję kapela­na odcinka Boguszyn, a następnie frontu zach. w Grupie „Leszno", l III 1923 r. powołany został na administratora w Zbarzewie, a l IV 1924 r. na proboszcza nowo utworzonej parafii w Nowym Tomyślu. W tym czasie był członkiem wielu to­warzystw społecznych m.in. Towarzystwa Po­wstańców i Wojaków w Nowym Tomyślu, l VII 1932 r. powołany został do Buku jako wikariusz adiutor, a od 5 XII 1932 r. administrował już sa­modzielnie parafią bukowską.

Wskutek kłopotów zdrowotnych przewieziony (16 VI1939) do szpi­tala w Poznaniu, zmarł tam 20 czerwca 1939 r. Był odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości, Odznaką Pamiątkową Grupy Leszno, Odznaką Pamiątkową Pożyczki Odrodzenia.

Bibliografia
Z.Kościański, Kuliszak Stanisław (1882-1939), (w:) Powstańcy wielkopolscy. Biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918-1919, t. IV, red. B. Polak, Poznań 2008, s. 95-96.
Autor wpisu
Zdzisław Kościański