Miejsca Pamięci

POGORZELA (miasto w powiecie gostyńskim)

1. W południowo-zachodniej części Rynku wznosi się pomnik w formie bielonego obelisku na schodkowym podwyższeniu i wysokim cokole. Na jego przedniej stronie widnieje rzeźba orła rozpościerającego skrzydła, napis na cześć i chwałę uczestników powstania wielkopolskiego i tabliczka dotycząca odbudowy pomnika w 1990 r. przez społeczeństwo miasta i gminy. Wokół znajdują się kwietniki i ogrodzenie łańcuchowe. W sąsiedztwie tego miejsca wznosił się w okresie międzywojennym prawie identyczny pomnik, który zniszczyli hitlerowcy.

2. Na ścianie domu przy ul. Kotkowiaka 12 (noszącej imię pierwszego poległego powstańca z Pogorzeli) widnieje mała czarna tablica w betonowym obramieniu, z malutkim krzyżem powstańczym w zwieńczeniu, wmurowana w 40. rocznicę powstania. Upamiętnia ona wyruszenie z tego domu 3 I 1919 r. kompanii powstańczej do boju o wolność Ojczyzny.

3. Na cmentarzu parafialnym (znajdującym się przy ul. Boreckiej), na osi poprzecznej dróżki po lewej stronie głównej alejki, znajduje się zbiorowy grób poległych w latach 1919-20. Otacza go ogrodzenie betonowe, a na betonowym nagrobku umieszczono czarną tablicę z 15 nazwiskami osób pochowanych w tym grobie, w tym Stanisława Kotkowiaka (1892-1919), szeregowca z 2. kompanii koźmińskiej, poległego 6 II pod Dąbrówką k. Rawicza, Michała Szynalskiego (1891-1919), plutonowego z kompanii koźmińskiej, zmarłego z ran 5 V (według LS 1 V) w Krotoszynie, i Władysława Matyklasińskiego (1898-1919), poległego na froncie inowrocławskim. Nagrobek ozdobiony jest orłem w koronie, krzyżem i odznaką Wojsk Wielkopolskich. Z lewej strony do mogiły przylega grób dwóch nieznanych studentów, rozstrzelanych w 1939 r. przez hitlerowców.