Miejsca Pamięci

ZANIEMYŚL (wieś gminna w powiecie średzkim)

1. W północnej części wydłużonego skweru przy ul. Raczyńskiego, na miejscu pomnika z 1984 r., odsłonięto 24 V 1999 r. zrekonstruowany pomnik z okresu międzywojennego, który jesienią 1939 r. zniszczyli hitlerowcy. Wykonano go z kostek granitowych w formie obelisku na schodkowej podstawie, po bokach której znajdują się ozdobne murki. Na obelisku umieszczono z przodu metalowe wizerunki orła w koronie i odznaki Wojsk Wielkopolskich oraz tablicę z napisem: Powstańcom Wielkopolskim 1918-1919. U dołu z prawej widnieje metalowa tabliczka ku czci osób walczących o wolną Polskę w latach II wojny światowej.

2. Na cmentarzu przy ul. Topolowej, w części na prawo od głównej alejki, znajduje się wydzielony placyk. Po jego wschodniej stronie umieszczono zbiorową mogiłę osób rozstrzelanych w 1939 r., a po bokach pojedyncze groby żołnierzy, w większości mające lastrykowe nagrobki z czarnym krzyżem i czarną tablicą informacyjną. Pochowano w nich m.in. szeregowców z 2. kompanii średzkiej: Maksymiliana (według LS Karola) Koschela (1894-1919), poległego 22 V pod Twardowem, i Stanisława Paluszkiewicza (1896-1919), który zginął 30 IV (według LS 29 IV) pod Chodzieżą; jest tu też symboliczny grób plutonowego Leona Hachulskiego (1892-1919), poległego 3 II pod Szubinem (według LS Chacholski, zginął pod Szczepicami i pochowany został w rodzinnych Śnieciskach), a także 11 mogił zmarłych później uczestników powstania wielkopolskiego.