Scenariusz lekcji: 100 lat temu w Wielkopolsce. Powstanie wielkopolskie 1918-1919.
Autor: Beata Buchwald Etap edukacyjny: szkoła podstawowa, klasy 7, 8 Czas trwania zajęć: 1 godzina lekcyjna
Wybierz Strony
- Odniesienie do podstawy programowej (...)
- Komentarz dydaktyczny (uwagi do realizacji) (...)
- Załącznik nr 2 (...)
Odniesienie do podstawy programowej:
Cele kształcenia– wymagania ogólne
I. Chronologia historyczna.
Uczeń umieszcza procesy, zjawiska i fakty historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki przyczynowe i skutkowe;
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń krytycznie analizuje informacje uzyskane z różnych źródeł (w tym kartograficznych) próbując samodzielnie wyciągnąć z nich wnioski; lokalizuje w przestrzeni procesy, zjawiska i fakty historyczne wykorzystując mapy w różnych skalach; rozróżnia w narracji historycznej warstwę informacyjną, wyjaśniającą i oceniającą; rozumie i potrafi objaśnić związki przyczynowo -skutkowe analizowanych zjawisk i procesów historycznych;
III. Tworzenie narracji historycznej.
Uczeń konstruuje ciągi narracyjne, wykorzystując zdobyte informacje źródłowe, przedstawia argumenty uzasadniające własne stanowisko w odniesieniu do procesów i postaci historycznych; tworzy krótkie wypowiedzi.
Treści nauczania– wymagania szczegółowe
Klasa 7:
5. Ziemie polskie pod zaborami w II połowie XIX i na początku XX wieku
Uczeń:
2) rozróżnia postawy społeczeństwa polskiego w stosunku do zaborców –trójlojalizm, praca organiczna, ruch spółdzielczy;
3) opisuje formowanie się nowoczesnej świadomości narodowej Polaków;
10. Odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej. Uczeń:
2) przedstawia proces wykuwania granic: wersalskie decyzje i powstańczy wysiłek (zachód)
Cele edukacyjne:
Cel ogólny:
- uświadomienie uczniom znaczenia powstania wielkopolskiego jako zwieńczenia wysiłków Wielkopolan w walce o niepodległość oraz dalszego zaangażowania Wielkopolan w proces kształtowania granic II Rzeczpospolitej
Cele szczegółowe:
uczeń:
- potrafi omówić tło wydarzeń powstania wielkopolskiego: zakończenie I wojny światowej, przegraną państw centralnych,
- zna przyczyny wybuchu powstania,
- potrafi uporządkować chronologicznie najważniejsze wydarzenia powstania wielkopolskiego,
- zna skutki powstania wielkopolskiego oraz jego znaczenie,
- potrafi wskazać związek między pracą organiczną podejmowaną w Wielkopolsce, a sukcesem powstania wielkopolskiego,
- rozumie, jakie znacznie dla odzyskania niepodległości i odbudowy państwa miała praca organiczna,
- zna dalsze losy powstańców i ich zaangażowanie w walkę o ostateczny kształt granic II Rzeczpospolitej,
- wie, jaką cenę za udział w powstaniu zapłacili powstańcy i ich rodziny w czasie II wojny świtowej,
- formułuje wypowiedź poprawną pod względem merytorycznym i językowym,
- doskonali umiejętność pracy ze źródłami; kształci umiejętność analizy, interpretacji,
- dostrzega związki przyczynowo- skutkowe omawianych wydarzeń,
- doskonali umiejętność współpracy w grupie,
- potrafi zaprezentować w dyskusji własne zdanie, popierając je odpowiednio dobranymi argumentami,
Metody dydaktyczne:
- elementy wykładu,
- metoda aktywizująca- mapa mentalna,
- praca ze źródłami pisanymi, ikonograficznymi, kartograficznymi,
- praca z filmem,
- dyskusja
Forma pracy: grupowa
Środki dydaktyczne:
Atlas historyczny. Od starożytności do współczesności. Gimnazjum oraz szkoły ponadgimnazjalne. Nowa Era Warszawa 2016.
Czubiński Antoni, Grot Zdzisław, Miśkiewicz Benon, Powstanie wielkopolskie. Warszawa-Poznań 1983.
Pieśń Poznańczyka https://www.youtube.com/watch?v=9tCe2TLlVXI.
Zdziabek Wiesław, Pacholska Maria, Powstanie wielkopolskie 1919-1918. Poznań 2008.
http://www.poznan.pl/powstanie/
http://www.kornik.info/egzekucja-obywateli-ziemi-kornickiej-20-pazdziernika-1939-roku/
Przebieg zajęć:
- Wprowadzenie:
- Nauczyciel odwołując się do wiedzy uczniów poleca, aby na mapie Ukształtowanie się II Rzeczypospolitej wskazali ziemie polskie, które zostały wyzwolone do listopada 1919 roku. Poleca również, aby wskazali i nazwali te ziemie, które nadal były pod obcą władzą. Uczniowie pokazują tereny: Wielkopolski, Pomorza Gdańskiego, Warmii, Mazur, Powiśla, Górnego Śląska.
- Nauczyciel zadaje uczniom pytanie, w jaki sposób Polacy mogli zadbać o przyłączenie ww. terenów do odrodzonego państwa polskiego. Wypowiedzi uczniów np. walka, aktywność dyplomatyczna. Nauczyciel pyta również o to, które z ziem pozostających poza odzyskanym terenem są kolebką polskiej państwowości. Uczniowie wskazują Wielkopolskę.
- Nauczyciel odtwarza fragment Pieśni poznańczyka (53 sek.) i pyta o to, jaki sposób znaleźli Wielkopolanie na przyłączenie Wielkopolski do Polski. Uczniowie wskazują na podjęcie walki zbrojnej.
- Nauczyciel informuje uczniów o wydarzeniach, które wpłynęły na ukształtowanie granic II Rzeczypospolitej. Podkreśla znaczenie działań dyplomatycznych (KNP) podjętych między innymi na konferencji paryskiej w celu przyłączenia Wielkopolski do odrodzonego państwa polskiego.
- Rozwinięcie:
- Badanie i przekształcanie:
- Nauczyciel zapisuje na tablicy tytuł mapy mentalnej Powstanie wielkopolskie oraz zagadnienia szczegółowe i wyjaśnia uczniom, co będzie celem lekcji.
- Nauczyciel dzieli klasę na osiem grup i przydziela poszczególnym grupom zadania [załącznik nr 1] oraz materiały źródłowe [załącznik nr 2]. Każda grupa otrzymuje do opracowania inne zagadnienie, które będzie stanowiło uzupełnienie mapy mentalnej.
- Nauczyciel poleca uczniom, aby na podstawie analizy i interpretacji źródeł przygotowali zapis do mapy mentalnej.
- Grupy analizują źródła i przygotowują się do prezentacji wyników pracy na forum.
- Prezentacja:
- Uczniowie, za pomocą kartek samoprzylepnych, uzupełniają na tablicy mapę mentalną pt. Powstanie wielkopolskie.
- Wybrani przez grupę liderzy prezentują wyniki pracy całej klasie.
- Podsumowanie
- Nauczyciel inicjuje krótką dyskusję na temat: Czy powstanie wielkopolskie było tylko lokalnym zrywem, czy miało również znaczenie dla kształtowania się granic II Rzeczypospolitej?
Zapisuje na tablicy pytanie i hasłowo odpowiedzi, które pojawią się w dyskusji.
- Nauczyciel pokazuje zdjęcia egzekucji w Kórniku z 20 X 1939 r. z krótką informacją, że na listach proskrypcyjnych w pierwszych miesiącach II wojny światowej znaleźli się także powstańcy wielkopolscy. Materiał stanowi wprowadzenie do pracy domowej.
- Zadanie domowe do wyboru:
- Nagraj na telefonie krótki film pt. Za udział w powstaniu wielkopolskim zapłacili najwyższą cenę.
- Przygotuj spot reklamowy Powstanie wielkopolskie- ważna sprawa