Miejsca Pamięci

GNIEZNO (miasto powiatowe)

1. Na budynku Gimnazjum nr 2 (ul. Pocztowa 11) tablica kamienna, umieszczona pośrodku długiej fasady, upamiętnia miejsce wyruszenia 29 XII 1918 r. do walki oddziałów powstańczych z Gniezna. Ufundowali ją mieszkańcy miasta w 1958 r. na miejsce poprzedniej tablicy z 1923 r.

2. Na ścianie budynku dawnych koszar piechoty pruskiej przy ul. Sobieskiego 20 znajduje się czarna kamienna tablica, dekorowana krzyżem powstańczym i tarczą herbową z orłem, która upamiętnia zdobycie tych koszar 28 XII 1918 r. przez powstańców wielkopolskich. Odsłonięto ją 28 IV 2009 r. i zastąpiła poprzednią tablicę z 1968 r.

3. Na budynku tzw. starego ratusza, stojącego na narożniku ulic Bolesława Chrobrego i Rzeźnickiej, 27 XII 1988 r. odsłonięto metalową tablicę z wyrazami hołdu i trwałej pamięci o gnieźnianach uczestniczących w powstaniu wielkopolskim. Tablicę w 70. rocznicę wydarzeń powstańczych ufundowało społeczeństwo Gniezna i Zarząd Miejski ZBoWiD.

4. Na domu przy ul. Bolesława Chrobrego 3 (obecnie hotel „Pietrak”) 15 I 2009 r. odsłonięto tablicę upamiętniającą Bolesława Kasprowicza (1859-1943), przemysłowca i społecznika, honorowego obywatela miasta, właściciela tej kamienicy. Był on jednym z organizatorów powstania w Gnieźnie i właśnie tu się ono rozpoczęło. Kamienna tablica ozdobiona jest orzełkiem w koronie ??? herbem Gniezna oraz metalowymi płaskorzeźbami B. Kasprowicza i orła zrywającego się do lotu.

5. Na ścianie jednego z budynków dawnych koszar przy ul. Wrzesińskiej 43/55 (obecnie zajmowanych przez różne instytucje cywilne) znajduje się biała tabliczka poświęcona powstańcom wielkopolskim, wmurowana w 50. rocznicę walk. Koszary te zostały zdobyte w końcu grudnia 1918 r. na niemieckich dragonach przez gnieźnieńskich powstańców.

6. Na innym budynków tych koszar, obecnie zajmowanym przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową, 15 XII 2008 r. odsłonięto tablicę podobną do tablicy B. Kasprowicza. Poświęcona jest ona gen. Stanisławowi Taczakowi (patrz Poznań, nr 20), który w latach 1921-28 był dowódcą stacjonującej w tych koszarach 17. Dywizji Piechoty. Beżowa ??? kamienna płyta z wykutym napisem dekorowana jest płaskorzeźbami popiersia S. Taczaka i polskiego godła w formie z lat międzywojennych.

7. Na cmentarzu parafialnym (znajdującym się przy ul. Kłeckoskiej), na osi głównej alejki prowadzącej od kościoła św. Piotra i Pawła, wzniesiono pomnik z bloczków betonowych – słup tworzący w przekroju kształt krzyża. Jest to postawiona w 1958 r. rekonstrukcja pomnika z 1923 r., który zniszczyli hitlerowcy. Na nim od frontu widnieje orzeł wykonany z betonu o odcieniu czerwonawym, a pod nim tablica kamienna z napisem ku czci powstańców wielkopolskich. Po czterech stronach cokołu umieszczono tablice z nazwiskami 51 poległych. Wokół pomnika w pięciu kwaterach pochowano 52 powstańców, w tym jednego o nieznanym nazwisku. Groby, kryte płytami betonowymi, mają jednakowe jasne nagrobki z wypisanymi nazwiskami, datami życia i miejscem śmierci (LS sześć razy podaje inną formę nazwiska bądź imienia, a w 23 przypadkach inną datę i w 13 inne miejsce śmierci).

8. W holu budynku Starostwa Powiatowego przy ul. Jana Pawła II 9/10 odsłonięto 28 XII 2011 r. metalową płaskorzeźbę z podobizną Zygmunta Kittla (1877-1960), dowódcy powstania wielkopolskiego w Gnieźnie i pierwszego starosty gnieźnieńskiego po odzyskaniu niepodległości.

9. Budynek stacji transformatorowej przy Rondzie PCK w 2013 r. pokryto malowidłami o tematyce powstańczej.

10. Ściany stacji transformatorowej w rozwidleniu ulic Witkowskiej i Wrzesińskiej w 2013 r. ozdobiono muralami o tematyce powstańczej.