Wybierz Strony

• Podczas obchodów 70.rocznicy Powstania Wielkopolskiego (...)
• Ponadto od roku 2009 Zarząd Główny wyróżnia (...)
• Wszystkie Zloty, zjazdy, spotkania szkól służą (...)

Podczas  obchodów 70.rocznicy Powstania Wielkopolskiego, wśród weteranów powstania  pojawiło się pytanie – kto po nas przejmie kultywowanie pamięci o naszym zwycięskim powstaniu, kto będzie upowszechniał o nim wiedzę, tradycje i wartości, które towarzyszyły zrywowi niepodległościowemu 1918-1919.

Wiek i nieubłaganie zmniejszające się z tego powodu szeregi, a także kondycja zdrowotna powstańców, zaczęły ograniczać aktywność działającej wówczas Krajowej Komisji Weteranów Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 przy ZBOWiD.

Oczekiwania środowiska kombatanckiego, a także zapotrzebowanie społeczne, zrodziły wówczas myśl o utworzeniu towarzystwa, które powinno przejąć dotychczasowe tradycje i kontynuować popularyzowanie pamięci i wiedzy o zwycięskim powstaniu. Żyło już wtedy w kraju tylko 80. powstańców. Parę lat później, 23 marca 2005 r. zmarł ostatni weteran Powstania Wielkopolskiego – por. Jan Rzepa z Wronek.

Stąd też na sygnalizowane przez kombatantów obawy odpowiedziała konkretną propozycją 25.osobowa grupa członków Komitetu Organizacyjnego obchodów rocznicowych w 1988 r. 30 stycznia 1989 roku powstało Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, z siedzibą Zarządu Głównego w Poznaniu. Członkami Towarzystwa zostali potomkowie powstańców, przedstawiciele  rodzin uczestników Powstania Wielkopolskiego. Stanowią oni  trzon organizacji – niezależnie od miejsca zamieszkania. Ponadto członkami są osoby, którym bliskie są dzieje i wartości zwycięskiego czynu Wielkopolan 1918-1919 roku, którzy aktywnie uczestniczą w różny sposób  w popularyzowaniu historii tego powstania.

Głównym celem działalności Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 jest, jak ujęto w jego nazwie, pamięć a także kształtowanie w społeczeństwie świadomości historycznej, zwłaszcza wśród młodego pokolenia, o znaczeniu zwycięskiego  czynu niepodległościowego dla odrodzonej, po wielu latach zaboru naszej Ojczyzny – II Rzeczypospolitej.

Osiągnięte prze powstańców zwycięstwo wpłynęło bowiem na:

- wyzwolenie Wielkopolski, ziem stanowiących kolebkę państwowości polskiej oraz ukształtowanie zachodniej granicy II Rzeczypospolitej;
- integrację Wielkopolski,  z wcześniej wyzwolonymi regionami kraju ,wnoszącej wysoko rozwiniętą gospodarkę, z wydajnym rolnictwem, nowoczesnym przemysłem rolno-spożywczym i prężnym handlem 
- utworzenie w krótkim czasie  około 100 tysięcznej Armii Wielkopolskiej, dobrze zorganizowanej, wyszkolonej i wyposażonej oraz przekazanie wiele sprzętu wojskowego zdobytego w walce z zaborcą, w tym samolotów- wzmacniając ilościowo i jakościowo tworzące się Wojsko Polskie.

Ponadto powstańcy – późniejsi żołnierze Armii Wielkopolskiej, często prosto z okopów powstańczych, brali udział w walkach o drugą granicę – granicę na wschodzie. Walczyli na kresach wschodnich , o Lwów i Wilno, wyróżniając się w wojnie polsko-bolszewickiej organizacją i walecznością. Zwycięski czyn Wielkopolan rozbudził też patriotyzm i działania Polaków zamieszkujących Śląsk i Pomorze.
W zrywie niepodległościowym Ślązaków uczestniczyła znaczna grupa powstańców wielkopolskich. Część z nich brała wcześniej udział w organizacji plebiscytów na tym terenie.

Cele Towarzystwa są realizowane między innymi poprzez:

- organizowanie odczytów, prelekcji i konferencji naukowych przybliżających społeczeństwu, zwłaszcza młodemu pokoleniu, dzieje powstania i sylwetki jego uczestników,
- inspirowanie działalności badawczej i wydawniczej, współdziałanie w tym zakresie z placówkami naukowymi i mass mediami,
- organizowanie konkursów, wystaw i innych imprez popularyzujących Powstanie Wielkopolskie, wspieranie w tej dziedzinie działalności wychowawczej szkół i harcerstwa oraz innych organizacji posiadających za patrona  bohaterów Powstania Wielkopolskiego, między innymi poprzez organizację ogólnopolskich zlotów, spotkań historyczno – pedagogicznych, oraz przekazywanie wydawnictw i materiałów historycznych itp. 
- dokumentowanie dziejów Powstania Wielkopolskiego (pozyskiwanie dokumentów i pamiątek związanych z powstaniem ) we współpracy z muzeami oraz z instytucjami nauki i kultury,
- współpracę z organami władzy państwowej i samorządowej oraz jednostkami Wojska Polskiego w organizowaniu uroczystości rocznicowych i sprawowania opieki nad miejscami pamięci Powstania Wielkopolskiego oraz  kwaterami i mogiłami powstańczymi.

Na I Krajowym Zjeździe Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, który odbył się  19 listopada 1994 r. w swoim wystąpieniu 93-letni powstaniec pułkownik Stanisław Zenkteler powiedział: „To co my, powstańcy zrobiliśmy, przyczyniło się do umocnienia późniejszej potęgi Polski. O tym nie wolno zapomnieć, a dzisiejszy Zjazd Towarzystwa dowodzi, że się pamięta i pamiętać się będzie.”

Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 liczy obecnie 2608 członków, działających w 113 Kołach i Klubach Młodzieżowych.

Oprócz członków zwyczajnych Towarzystwo skupia szkoły i jednostki ZHP noszące imiona Powstańców Wielkopolskich.

Swoją działalnością TPPW obejmuje zachodnią część Polski, zwłaszcza województwa: kujawsko-pomorskie, lubuskie i wielkopolskie. Koła Towarzystwa działają również w Szczecinie, Legnicy i Warszawie. W stolicy jest także  zespół szkół noszących imię Powstańców Wielkopolskich.

Od 6 października 2004 roku Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 posiada status organizacji pożytku publicznego. 

W przyszłym roku (2019) TPPW obchodzić będzie 30-lecie swojej działalności. 

Na dorobek Towarzystwa w minionych latach składa się wiele przedsięwzięć i inicjatyw.

Ważnym elementem działalności Towarzystwa było wprowadzenie systemu inspiracyjno-motywacyjnego dla propagatorów pamięci o Powstaniu Wielkopolskim,  organizatorów różnych form upowszechniania wiedzy historycznej o powstaniu i upamiętniania miejsc związanych z walką powstańczą.

W roku 1995 ukazał się pierwszy  numer rocznika historyczno-oświatowego „Wielkopolski Powstaniec” służącego prezentowaniu dziejów Powstania Wielkopolskiego 1918 - 1919 i przebiegu działań powstańczych w poszczególnych miastach i gminach, informowaniu o inicjatywach upamiętniania powstania w różnych środowiskach, wymianie doświadczeń, w tym Kół TPPW i Szkół w pracy wychowawczej, zwłaszcza posiadających za patronów bohaterów Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 roku.

Wydano 24 numery „Wielkopolskiego Powstańca”. Kolejną inicjatywą w tym  systemie  było ustanowienie  w roku 1996 Nagrody Honorowej Zarządu Głównego TPPW – statuetki „Dobosz Powstania Wielkopolskiego”. 

Statuetka jest miniaturą fragmentu Pomnika poświęconego Powstańcom Wielkopolskim 1918-1919. Pomnik „Dobosza” ustawiono na rynku śremskim 15 listopada 1925 roku. Wykonany został według projektu Władysława Marcinkowskiego. Został zniszczony przez Niemców 11 września 1939 roku. Pomnik odbudowano i ponownie odsłonięto w Parku im. Powstańców Wielkopolskich w 1961 roku. Rzeźbę dobosza odtworzył Jerzy Sobociński.

Pierwowzór statuetki został wykonany przez ówczesną Odlewnię Żeliwa Śrem S.A. Nagroda Honorowa „Dobosz Powstania Wielkopolskiego” jest przyznawana raz w roku, przed uroczystymi obchodami rocznicy Powstania Wielkopolskiego 1918-1919.

Wręczenie statuetek „Dobosz …..” odbywa się w Pałacu Działyńskich w Poznaniu i ma charakter podsumowania  rocznej działalności na rzecz upamiętnienia Powstania Wielkopolskiego 1918-1919.
„Dobosz...” przyznawany jest osobom i instytucjom, które w sposób szczególny zasłużyły się w upowszechnianiu pamięci, wiedzy i tradycji czynu niepodległościowego Wielkopolan poprzez:
- działalność popularno-naukową dotyczącą historii Powstania Wielkopolskiego, inicjatywy badawcze i wydawnicze , publikacje książkowe, publicystykę itp.
- podejmowanie w pracy twórczej tematyki Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 (literatura, film, muzyka, plastyka itp.).
- działalność popularyzatorską o szerokim zasięgu, obejmującą między innymi konferencje naukowe i popularno-naukowe, muzealnictwo oraz wszelkie inne formy mające charakter trwały o znaczeniu krajowym i regionalnym. 

Pierwszymi laureatami „Dobosz Powstania Wielkopolskiego” zostali:   
prof. zw. dr hab. Antonii Czubiński – historyk, Gerard Górnicki – literat i Międzynarodowe Targi Poznańskie.

Zaszczytny tytuł „ Dobosz Powstania Wielkopolskiego” wraz ze statuetką otrzymało dotychczas 71 osób i 27 instytucji.

Są wśród nich między innymi  historycy, literaci, regionaliści, muzealnicy, placówki oświatowo-wychowawcze.