Wybierz Strony

• Podczas obchodów 70.rocznicy Powstania Wielkopolskiego (...)
• Ponadto od roku 2009 Zarząd Główny wyróżnia (...)
• Wszystkie Zloty, zjazdy, spotkania szkól służą (...)

Ponadto od roku 2009 Zarząd Główny wyróżnia zasłużonych działaczy TPPW, sympatyków i przyjaciół wspierających ideę i program działalności Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego, Odznaką Honorową „Wierni Tradycji”.

Istotne miejsce w działalności Zarządu Głównego i oddziałów wojewódzkich TPPW mają konferencje naukowe i popularno-naukowe służące nie tylko pogłębieniu wiedzy o Powstaniu Wielkopolskim, ale także aktualnemu stanowi  badań i historiografii związanej z powstaniem oraz świadomości historycznej w społeczeństwie o jego znaczeniu.

Wymienić można przykładowo taką tematykę, jak: Powstanie Wielkopolskie – niedoceniony sukces ( Zielona Góra), Stan i perspektywy historiografii o Powstaniu Wielkopolskim (Gniezno), Mieszkańcy wsi w Powstaniu Wielkopolskim (Muzeum Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie), Skauci w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919 (Poznań), Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 na Kujawach, Pałukach i Pomorzu (Inowrocław), Udział farmaceutów w Powstaniu Wielkopolskim (PTPN w Poznaniu). Szczególne znaczenie miała konferencja dotycząca historiografii i edukacji szkolnej  zorganizowana przez Zarząd Główny TPPW i Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Na konferencji dokonano oceny treści  związanych  z Powstaniem Wielkopolskim w podstawach programowych nauczania historii i w podręcznikach do historii. Krytycznie oceniono też, treści niektórych podręczników historii. 

Dokonana przez naukowców i praktyków – nauczycieli,  analiza w tym zakresie nie była optymistyczna. Stwierdzono postępującą redukcję treści kształcenia i osiągnięć ucznia związanych z Powstaniem Wielkopolskim. Znaczenie Powstania Wielkopolskiego zostało zawężone do wymiaru regionalnego. Stąd sygnalizowano, że istnieje realne zagrożenie, że uczeń- zwłaszcza na poziomie szkoły podstawowej – w innym regionie kraju nic nie będzie wiedział o Powstaniu Wielkopolskim.

Konferencja odbiła się głośnym echem na łamach prasy i w internecie. Wnioski wypracowane na konferencji , w formie uchwały zostały przesłane do Ministerstwa Edukacji Narodowej. Był rok 2010. 

Kolejne reformy wiele nie zmieniły. W roku 2017 Zarząd Główny TPPW, historycy Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu oraz parlamentarzyści poznańscy   musieli interweniować w Ministerstwie Edukacji Narodowej o ujęcie w programach nauczania, dziejów Powstania Wielkopolskiego w formie odpowiedniej do rangi i znaczenia tego Powstania dla odrodzonej po zaborach Ojczyzny. Wnioski spełnione zostały częściowo.

Konferencje popularno-naukowe z inicjatywy ogniw organizacyjnych Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/19 odbywały się w wielu miastach i szkołach.

W  popularyzowaniu pamięci i wiedzy o Powstaniu Wielkopolskim ważną rolę odgrywają wydawnictwa. Zarząd Główny TPPW, co zostało już wspomniane, jest wydawcą rocznika historyczno-oświatowego „Wielkopolski Powstaniec”

Ponadto jest wydawcą biogramów powstańczych „Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919” pod redakcją prof. Bogusława Polaka. Ukazało się już 14 tomów, w setną rocznicę Powstania Wielkopolskiego wydany będzie 15 tom. To opracowanie obejmuje dotąd około 5000  sylwetek uczestników powstania, prezentuje powstańców różnej rangi - szeregowych i dowódców, a także ludzi z powstańczego zaplecza.

Towarzystwo jest też wydawcą innych publikacji historycznych, między innymi:

-  „Powstanie Wielkopolskie 1918-1919. Katalog źródeł i materiałów” pod red. prof. Stanisława Sierpowskiego,
-  „Zachowane mogiły powstańców wielkopolskich, poległych i i zmarłych w czasie walk powstańczych 1918/1919” - dr Zdzisław Kościański i dr Zenon Wartel.
-  „Kobiety w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919 – Anna Barłóg-Mitmańska.
-  „Mogiły powstańców wielkopolskich na cmentarzu junikowskim” - Stefan Psik, Danuta Kossobudzka.
-  „Powstańcy Wielkopolscy wzorem dla młodzieży – Stefan Barłóg, Stefan Wojtkiewicz, Małgorzata Wróbel.

Wydawnictwami poszczycić  mogą się także Oddziały i Koła TPPW, wymienić przykładowo  można takie pozycje jak:

-  „Wierni Powstańczym Tradycjom. XX lat Oddziału Lubuskiego TPPW 1918/1919 w Zielonej Górze”.
-  Powstanie Wielkopolskie w Mroczy i okolicy.
-  Mieszkańcy gminy Dopiewo w Powstaniu Wielkopolskim.
-  Powrót Orła. Powstanie Wielkopolskie na Ziemi Polskiej.
-  Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich na Ziemi Wielichowskiej.
-  Września a Powstanie Wielkopolskie i wiele innych. Wszystkie opracowania mają charakter regionalny, środowiskowy.

Wnoszą one między innymi nie odkryte dotąd wydarzenia, ciekawostki stanowiąc tym samym przyczynek dla badaczy i opracowań naukowych poświęconych problematyce dziejów Powstania Wielkopolskiego.

Zarząd Główny TPPW był współorganizatorem z Biblioteką Raczyńskich trzech wystaw książek związanych z Powstaniem Wielkopolskim ukazujących dorobek wydawniczy w tym zakresie.
Ostatnia wystawa odbyła się w 2013 roku, zaprezentowano wówczas 200 wydawnictw poświęconych czynowi niepodległościowemu Wielkopolan 1918-1919 roku. Najstarszą zaprezentowaną publikacją była książka Karola Rzepeckiego z roku 1919 pt. „Powstanie grudniowe w Wielkopolsce”. Wojciech Speleniak, ówczesny dyrektor Biblioteki Raczyńskich powiedział: „ publikacji o różnym charakterze związanych z Powstaniem Wielkopolskim jest obecnie około 6 tysięcy.

Przy organizacji wystawy przyjęto założenie prezentacji wybranych wydawnictw, najstarszych w bibliotecznych zbiorach oraz tych, które w powojennym okresie  miały szczególne znaczenie. Nadmienić również należy, że ostatnie lata obfitowały wydawnictwami regionalnymi przyczyniając się do wzbogacenia piśmiennictwa historycznego w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919. Otwarciu wspomnianej wystawy towarzyszyło spotkanie autorów książek, historyków i regionalistów, na którym w trakcie dyskusji, czasami polemicznej, omówiono dotychczasowy dorobek, zwrócono uwagę na braki, w niektórych  obszarach tematycznych  i formach literackich. Sygnalizowano również społeczną potrzebę opracowania i wydania Encyklopedii Powstania Wielkopolskiego.

Towarzystwo troszczy się również o materialne upamiętnienie Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Jego ogniwa organizacyjne przy współpracy z samorządami lokalnymi  były w minionych latach inicjatorami odnowienia i utworzenia szeregu nowych miejsc pamięci powstańczej, pomników, obelisków, tablic pamiątkowych itp.  Oto niektóre z nich. 

Odnowiony został między innymi w Bydgoszczy jeden z najstarszych pomników – Grób Nieznanego Powstańca Wielkopolskiego, w którym spoczywa nieznany powstaniec, raniony 16 kwietnia 1919 r. w walce pod Murowańcem. 

Odnowiono także pomniki w Czerniejewie, Kramsku i Środzie Wielkopolskiej.

Nowy pomnik, o szczególnym znaczeniu - Pomnik Dobosza Powstania Wielkopolskiego - odsłonięty został 19 grudnia 2013 r. w Zielonej Górze, stanął na Placu Powstańców Wielkopolskich w centrum miasta. Dobosz zielonogórski różni się trochę od „swego brata” śremskiego chociażby uniesionymi w górę pałeczkami ale reprezentuje te same ideały. Wykonany został przez Romualda Wiśniewskiego a inspiracją plastyczną dla niego była praca autorstwa Pauliny Gąsiorowskiej z Sulechowa - laureatki w konkursie uczniowskim na temat Powstania Wielkopolskiego pt. „Dobosz Powstania”. Pomnik jest poświęcony Powstańcom Wielkopolskim a jednocześnie młodym ludziom, uczestnikom walk o niepodległość. Pomnik Dobosza, w czasie uroczystości, odsłaniały dzieci wraz z dorosłymi, przedstawicielami władz.

Pomnik ten jest również symbolem łączącym tradycje województwa Lubuskiego z Wielkopolską, z ideałami TPPW i wartościami Powstania Wielkopolskiego. Nowe pomniki i obeliski, także o dużych wartościach ideowo-patriotycznych powstały ponadto w wielu innych miejscowościach związanych zwłaszcza  z wydarzeniami powstańczymi i tak: w  Budzyniu, Czerniejewie, Janikowie, Kruszewie, Kargowej, Krośnie Odrzańskim, Krobi, Kruszewie, Mroczej, Mieleszynie, Pile, Rzywnie koło Łabiszyna, Strzelnie, Szamocinie, Sulechowie, Szubinie, Trzemesznie, Wolsztynie, Wysokiej – Walachówce, Złotnikach Kujawskich i Żaganiu.

Natomiast tablice pamiątkowe zawisły w Buku, Dopiewie, Dębnie, Gnieźnie, Inowrocławiu, Kaliszu, Koźminie Wlkp., Międzychodzie, Powidzu, Pile, Skokach, Wolsztynie i Żninie.

Cenną też inicjatywą było nadawanie ulicom i placom miejskim nazw związanych z bohaterami Powstania Wielkopolskiego np.: 
- Plac Gen. Józefa Dowbora Muśnickiego w Szczecinie
- Skwer im. płk Stanisława Siudy w Błonnicach koło Przemętu
- Skwer im. Władysława Rybakowskiego – powstańca wielkopolskiego w Krotoszynie
- Skwer im. Wincentego i Jana Wierzejewskich w Poznaniu.

Należy również wspomnieć inicjatywę  Zarządu Wielkopolskiego TPPW  i Urzędu Miasta Poznania oraz Koła TPPW we Wronkach – znakowanie na cmentarzach mogił Powstańców Wielkopolskich pamiątkowymi tablicami informacyjnymi o osobie spoczywającej  w mogile „Powstaniec Wielkopolski 1918-1919”. 

Obecnie inicjatywę tę realizuje wiele Kół TPPW wraz z lokalnymi samorządami.

Podane przykłady, może nawet niepełne, obrazują zakres działań Towarzystwa na rzecz materialnego upamiętnienia Powstania Wielkopolskiego i jego uczestników. Dorobek w tej dziedzinie jest znaczny.

Warto również odnotować, że w planach obchodów 100. rocznicy Powstania Wielkopolskiego, znajdują się w tym zakresie kolejne inicjatywy.

Dużą wagę w swojej działalności Towarzystwo przykłada do pracy patriotyczno-wychowawczej w środowisku młodzieży szkolnej, upowszechniając w różnych formach wiedzę i tradycję Powstania Wielkopolskiego 1918-1919.

Przy Zarządzie Głównym TPPW istnieje Klub - „rodzina” szkół noszących imiona bohaterów Powstania Wielkopolskiego. „Rodzina” ta zawiązała się jeszcze przed powstaniem TPPW w Kaliszu, na I Ogólnopolskim Zlocie Szkół  związanych wspólnym patronem szkoły- bohaterami Powstania Wielkopolskiego. Organizatorem Zlotu była Szkoła Podstawowa Nr 16 w Kaliszu nosząca imię Powstańców Wielkopolskich. Obecnie  skupia ona 105 szkół a także 15 jednostek organizacyjnych ZHP.

W ostatnim roku szkolnym z powodu likwidacji Gimnazjów w wyniku reformy ubyło kilkanaście szkół noszących imiona Powstańców Wielkopolskich.  Jednakże proces przyjmowania na patrona szkoły bohaterów Powstania Wielkopolskiego trwa, ubiegają się o to nowo powstałe po gimnazjach placówki.

Dorobkiem Klubu „ rodzina” są ogólnopolskie zloty szkół, w których uczestniczą również często jednostki harcerskie. Do tej pory odbyło się osiem ogólnopolskich zlotów: 
I Kalisz  -1978 r. Organizator – ZBOWiD i Szkoła Podstawowa Nr 16 im. Powstańców Wielkopolskich w Kaliszu.
II Poznań -1988 r. Organizator - ZBOWiD i ZHP.
III Poznań Ławica -1993 r. Organizator -  TPPW i  4 Korpus Lotniczy WP na Ławicy
IV Warszawa - 1998 r. Organizator - TPPW i Szkoła Podstawowa Nr 263 im. Powstańców Wielkopolskich w Warszawie.
V Poznań  - 2003 r.  Organizator – Wielkopolski Urząd Marszałkowski i TPPW.
VI Gniezno – Zdziechowa - 2004 r.  Organizator – TPPW, MDK w Gnieźnie i Szkoła Podstawowa  im. Powstańców Wielkopolskich w Zdziechowej.
VII Września – 2008 r. Organizator – TPPW, Starosta Wrzesiński i Zespół Szkół Zawodowych  Nr 2 im. Powstańców Wielkopolskich we Wrześni.
VIII Lusowo, Poznań – 2014 r. Organizator – TPPW , Towarzystwo Pamięci Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie i Szkoła Podstawowa im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie.

W bieżącym roku, z okazji 100. rocznicy Powstania Wielkopolskiego odbył się kolejny Zlot w Gnieźnie.

Ponadto szkoły mające za patrona wspólnego bohatera, wzajemnie odwiedzają się , uczestniczą w organizowanych przez siebie uroczystościach „Święta Patrona” oraz w innych imprezach. 

Szczególnym tego przykładem jest organizacja przez Zarząd Oddziału Kujawsko-Pomorskiego imprezy pod hasłem „Spotkanie u Przyjaciół”, podczas której szkoła organizator spotkania  prezentuje swój dorobek, osiągnięcia wychowawczo-dydaktyczne, sportowe, artystyczne itp.