Wybierz Strony

• Czas naprawić krzywdę i oczyścić z fałszu
• Długo oczekiwana budowa
• Przypisy

Przypisy: 

1 up, Było to 27 grudnia 1918 roku…, „Gazeta Poznańska” (dalej: GP) 1956, nr 309.

2 Wyczerpująco pisze o tym P. Matusik, „Pierwsi żołnierze Polski Ludowej”? Środowisko weteranów i tradycja powstania wielkopolskiego 1945–1956, „Przegląd Historyczny” 2013, z. 4, s. 707–728; zob. przedruk w niniejszym tomie „Kroniki”.

3 Zob. P. Grzelczak, Poznański Czerwiec 1956. Walka o pamięć w latach 1956–1989, Poznań 2016, s. 153–191.

4 up, Wielki dzień Poznania i Wielkopolski. Wysokie odznaczenia państwowe dla bohaterskich powstańców wielkopolskich, GP 1956, nr 310.

5 Tenże, Poznań uczci 38 rocznicę Powstania Wielkopolskiego, GP 1956, nr 304.

6 W 38 rocznicę Powstania Wielkopolskiego. Wyrazy hołdu i uznania uczestnikom walk przeciwko pruskiemu zaborcy, „Głos Wielkopolski” (dalej: GW) 1956, nr 309.

7 Ojczyźnie naszej potrzebne są Wasze gorące serca, ofiarność i patriotyzm – oświadczył Aleksander Zawadzki w auli UAM, tamże.

8 Dekret z dnia 1 lutego 1957 r. o ustanowieniu Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego, Dz.U. 1957, nr 10, poz. 43.

9 P. Matusik, dz. cyt., s. 724–727. Zob. również uwagi poczynione na ten temat przez J. Karwata, Powstanie wielkopolskie 1918/1919 w historiografii i kulturze. Próba analizy i syntezy, Poznań 2012, s. 235–236.

10 Zob. m.in. 40 rocznica powstania KPP, GP 1958, nr 298; Wczoraj w Poznaniu odbyła się akademia z okazji 40-lecia KPP. Była to partia męstwa i odwagi…, tamże.

11 Uczczono weteranów, GW 1958, nr 308.

12 up, Uroczystości w 40 rocznicę Powstania Wielkopolskiego, GP 1958, nr 305; W hołdzie bohaterskim patriotom. Centralne uroczystości w Poznaniu z [okazji] 40-lecia Powstania Wielkopolskiego, GP 1958, nr 307; Liczne odznaczenia – uroczyste capstrzyki i spotkania. Pierwszy dzień powstańczego święta, GW 1958, nr 307; Uczczono weteranów, GW 1958, nr 308.

13 Życzenia od A. Zawadzkiego i J. Cyrankiewicza dla powstańców wielkopolskich, GW 1958, nr 304.

14 Władysław Gomułka pozdrawia powstańców wielkopolskich, GP 1958, nr 305.

15 Z referatami wystąpili wówczas: K. Piwarski, Z. Grot, S. Kubiak i E. Paterna z NRD. Zob. fr, Nie tylko dla historyków. Dziś w Auli Uniwersyteckiej początek obrad sesji naukowej poświęconej 40 rocznicy Powstania Wielkopolskiego, GP 1958, nr 297; tenże, Trzeba jeszcze studiów i źródeł właściwej syntezy Powstania Wielkopolskiego, GP 1958, nr 299. Materiały pokonferencyjne ukazały się drukiem w „Studiach i Materiałach do dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1959, t. V, z. 2.

16 Powstanie Wielkopolskie 1918–1919, pod red. K. Piwarskiego, Poznań 1958.

17 W. Markiewicz, Społeczne i polityczne przesłanki powstania wielkopolskiego [w:] Powstanie Wielkopolskie 1918–1919…, dz. cyt., s. 108.

18 J. Likowski, Przed czterdziestą rocznicą (2). Mity i wymowa faktów, GW 1958, nr 303.

19 R. Drecki, Bohaterstwo i mądrość. W 40 rocznicę Powstania Wielkopolskiego, GP 1958, nr 305.

20 J. Likowski, dz. cyt.

21 Zob. m.in. I. Głębocka-Piotrowska, Projekty konkursowe na pomnik Wolności, „Kurier Poznański” 1927, nr 534.

22 B. Mosiężna, Symbol patriotyzmu. O Pomniku Powstańców Wielkopolskich rozmawiamy z przewodniczącym Społecznego Komitetu Budowy Pomnika – Franciszkiem Nowakiem, GW 1965, nr 212.

23 P. Matusik, dz. cyt., s. 727.

24 Pismo Prezesa Zarządu Okręgu ZBoWiD w Poznaniu H. Mazura do Wydziału Propagandy KW PZPR w Poznaniu, 9 XII 1960 r., Archiwum Państwowe w Poznaniu (dalej: APP), Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (dalej: KW PZPR) w Poznaniu, sygn. 2307, k. 37.

25 K. Rzepa, Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, „Kronika Miasta Poznania” (dalej: KMP) 2001/2, s. 153–154.

26 Protokół z konstytucyjnego posiedzenia Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Powstańców Wielkopolskich 1918/1919 r., odbytego 20 V 1961 r. w gmachu KW PZPR w Poznaniu, APP, Społeczny Komitet Budowy Pomnika Powstańców Wielkopolskich (dalej: SKBPPW), sygn. 2, k. 1.

27 Tamże.

28 Sprawozdanie z działalności Komitetu Budowy Pomnika Powstańców Wielkopolskich za czas 1 VI 1961 r.– 31 XII 1962 r., 6 III 1963 r., APP, KW PZPR w Poznaniu, sygn. 2136, k. 61.

29 Protokół z przewodu Sądu Konkursowego na projekt Pomnika Powstańców Wielkopolskich 1918/1919 r., 31 V–1 VII 1962 r., APP, SKBPPW, sygn. 9, k. 2–3; Protokół z posiedzenia sądu konkursowego na projekt Pomnika Powstańców Wielkopolskich 1918/1919 r. w dniu otwarcia kopert autorskich w Związku Polskich Artystów Plastyków, 9 VI 1962 r., tamże, k. 4–5.

30 Protokół z posiedzenia Komisji Ocen nad pracami rzeźbiarskimi nadesłanymi na zlecenie Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Powstańców Wielkopolskich, tamże, k. 5–10.

31 K. Rzepa, dz. cyt., s. 157–158.

32 Projekt programu obchodów 45. rocznicy Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu, opracowany przez Wydział Propagandy KW PZPR w Poznaniu, [X–XI?] 1963 r., APP, KW PZPR w Poznaniu, sygn. 2249, k. 127–128.

33 K. Rzepa, dz. cyt., s. 158; Sprawozdanie z działalności Komitetu Budowy Pomnika Powstańców Wielkopolskich za czas 1 VI 1961 r.–31 XII 1962 r., 6 III 1963 r., APP, KW PZPR w Poznaniu, sygn. 2136, k. 64.

34 Zob. L. Wąchalski, Trzy pokolenia żołnierzy, GP 1965, nr 222.

35 Projekt programu uroczystości odsłonięcia Pomnika Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu w dniach 18–19 IX 1965 r., APP, KW PZPR w Poznaniu, sygn. 2250, k. 97–99.

36 Komisja organizacyjna uroczystości odsłonięcia Pomnika Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, 1965 r., tamże, k. 115–117.

37 Zob. „W imieniu wyróżnionych dziś odznaczeniami państwowymi weteranów powstania wielkopolskiego…”, [VIII?] 1965 r., tamże, k. 145.

38 Plan pracy sekcji propagandowej ds. odsłonięcia Pomnika Powstańców Wielkopolskich, 1965 r., tamże, k. 120–124; por. Pismo redaktora naczelnego „Gazety Poznańskiej” R. Czamańskiego do przewodniczącego sekcji propagandowej ds. odsłonięcia Pomnika Powstańców Wielkopolskich J. Kujawy dot. działalności prasowej związanej z rocznicą „września” i uroczystościami poznańskimi w dniu 18/19 bm., 4 IX 1965 r., tamże, k. 152–153; Propozycje programu publikacji o tematyce antyrewizjonistycznej i antywojennej (w związku z odsłonięciem Pomnika Powstańców Wielkopolskich) na antenie Rozgłośni Poznańskiej Polskiego Radia i na fali ogólnopolskiej w dniach 1–19 IX 1965 r., 3 IX 1965 r., tamże, k. 149–150.

39 Zob. m.in. M.Ł., Powszechne uznanie zasług powstańczego czynu, GW 1965, nr 219; J. Sośnicki, Masowe i ludowe, GW 1965, nr 221.

40 Z. Karpiński, Powstańcom Wielkopolskim w hołdzie, GP 1965, nr 223.

41 Przemówienie Marszałka Polski Mariana Spychalskiego (skrót), tamże.

42 Pomnik Powstańców Wielkopolskich 1918–1919 w Poznaniu, pod red. W. Jakóbczyka, Poznań 1965.

43 Program wojewódzkiego zlotu kombatantów II wojny światowej i promocji absolwentów Oficerskiej Szkoły Wojsk Pancernych w dniu 11 IX 1966 r., APP, KW PZPR w Poznaniu, sygn. 2251, k. 121–122.

44 Projekt programu uroczystości związanych z obchodami 50. rocznicy Powstania Wielkopolskiego w okresie od VIII 1968 r. do II 1969 r., VII 1965 r., APP, KW PZPR w Poznaniu, sygn. 2253, k. 131–138; por. Program ramowy obchodów 50. rocznicy Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, II 1965 r., tamże, k. 125–130.

45 Na początku XII 1968 r. na temat ich ostatecznego kształtu dyskutowano w czasie obrad najważniejszego partyjnego gremium szczebla wojewódzkiego. Zob. Protokół nr 55/68 z posiedzenia Sekretariatu KW PZPR w Poznaniu, 3 XII 1968 r., APP, KW PZPR w Poznaniu, sygn. 557, k. 362–363.

46 wch, Sesja naukowa w Poznaniu o Powstaniu Wielkopolskim, GW 1968, nr 292.

47 Powstanie Wielkopolskie 1918–1919, pod red. Z. Grota, Poznań 1968. Dodajmy, że z inicjatywy Z. Grota na przełomie lat 60. i 70. zawiązał się zespół historyków powstania wielkopolskiego, który począwszy od 1972 r., spotykał się systematycznie w ramach tzw. seminariów kościańskich. Zob. J. Karwat, Powstanie wielkopolskie 1918/1919 w historiografii…, dz. cyt., s. 132–134; S. Barłóg, Obchody rocznic Powstania Wielkopolskiego 1918–1919 i pamięć o nim w czasach PRL-u, „Wielkopolski Powstaniec” 2013, nr 19, s. 58–61.

48 M. Olszewski, Powstanie Wielkopolskie 1918–1919, Poznań 1963 (wyd. II 1968).

49 W 50. Rocznicę Powstania Wielkopolskiego. Święto całej młodzieży, GW 1968, nr 300; wch, Wielki dzień harcerzy. Imię Powstańców Wielkopolskich dla naszej chorągwi, tamże, nr 302.

50 W hołdzie Powstańcom. Na cmentarzu górczyńskim odsłonięto nowy pomnik, tamże, nr 301.

51 Hel, W 50 rocznicę zwycięskiego czynu zbrojnego Wielkopolan, GP 1968, nr 307; ob, Podniosłe uroczystości w 50 rocznicę bohaterskiego zrywu ludu wielkopolskiego, GW 1968, nr 307.

52 Składamy hołd patriotycznej walce ludu wielkopolskiego. Przemówienie marszałka Mariana Spychalskiego, GP 1968, nr 307.

53 Powstanie Wielkopolskie to jedna z najpiękniejszych kart w historii naszego narodu. Skrót przemówienia I sekretarza KW PZPR tow. Kazimierza Barcikowskiego, tamże.

54 Z. Szumowski, Czyj to pomnik?, GW 1968, nr 304.

55 Program obchodów 55. rocznicy Powstania Wielkopolskiego, 7 XI 1973 r., APP, KW PZPR w Poznaniu, sygn. 2255, k. 43–44.

56 Zob. dla przykładu: Program obchodów 53. rocznicy Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, APP, KW PZPR w Poznaniu, sygn. 2254, k. 30.

57 Projekt ramowego programu obchodów 55. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, 10 VII 1973 r., tamże, k. 36–39.

58 Protokół nr 1/78 z posiedzenia egzekutywy KW PZPR w Poznaniu, 1 II 1978 r., APP, KW PZPR w Poznaniu, sygn. 481, k. 1–4.

59 Projekt programu obchodów 60. rocznicy Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 w woj. poznańskim, XI 1977 r., tamże, k. 8–9.

60 Księgarnia przy pl. Wielkopolskim otrzymała imię Romana Wilkanowicza, „Gazeta Zachodnia” (dalej: GZ) 1978, nr 282.

61 W hołdzie poległym harcerzom – powstańcom wielkopolskim. Odsłonięcie tablicy pamiątkowej na Malcie, GZ 1978, nr 287.

62 Odsłonięcie tablicy pamiątkowej w 60 rocznicę Powstania Wielkopolskiego, GZ 1978, nr 288.

63 bran, W 60 rocznicę Powstania Wielkopolskiego. Wierność patriotycznym tradycjom, GW 1978, nr 290.

64 Społeczeństwo Poznania i województwa oddało hołd weteranom Powstania Wielkopolskiego, GZ 1978, nr 294; zob. J. Karwat, Ruch sokoli i skauting na Garbarach, KMP 2017/3, k. 263–272.

65 W 60 rocznicę Powstania Wielkopolskiego. Pamięć wiecznie żywa, GW 1978, nr 292.

66 bran, Upamiętnienie powstańczego czynu zbrojnego, GW 1978, nr 287.

67 Tenże, Wystawa powstańcza w „Arsenale”, GW 1978, nr 286.

68 Wystawie towarzyszył bogaty katalog. Zob. Źródła i materiały do dziejów powstania wielkopolskiego i wojsk wielkopolskich 1918–1919. Katalog [wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, 18 XII 1978– 15 II 1979], red. T. Jeziorowski, Poznań 1978.

69 G. Górnicki, Poszli ci, którzy powinni. Utwór sceniczny w trzech aktach, Poznań 1978.

70 A. Czubiński, Z. Grot, B. Miśkiewicz, Powstanie Wielkopolskie 1918–1919. Zarys dziejów, Poznań 1978.

71 A. Czubiński, Powstanie Wielkopolskie 1918–1919. Geneza, charakter, znaczenie, Poznań 1978.

72 J. Ratajczak, Krople wrzącej krwi. Powstanie Wielkopolskie w poezji i pieśni. Antologia, Poznań 1978.

73 tab, Edward Gierek na obchodach 60 rocznicy Powstania Wielkopolskiego. Krzyż Grunwaldu I klasy dla Poznania symbolem uznania wielkich patriotycznych zasług, GW 1978, nr 287.

74 Współczesny patriotyzm poznaniaków spina dzisiejsze dokonania z najwspanialszym dziedzictwem przeszłości. Przemówienie Edwarda Gierka, GZ 1978, nr 288.

75 Program obchodów 63. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego, XI 1981 r., APP, KW PZPR w Poznaniu, sygn. 2256, k. 1; Scenariusz uroczystego złożenia wieńcy i wiązanek kwiatów w miejscach pamięci narodowej z okazji 63. rocznicy Powstania Wielkopolskiego, XII 1981 r., tamże, k. 2.

76 Zob. m.in. Informacja o przygotowaniach do obchodów 67. rocznicy Powstania Wielkopolskiego, XII 1985 r., tamże, k. 201–202.

77 Apel uczestników uroczystej akademii z okazji 65. rocznicy Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 w Poznaniu, XII 1983 r., tamże, k. 40.

78 lad, Żołnierski pogrzeb generała S. Taczaka. Prochy pierwszego dowódcy Powstania Wielkopolskiego spoczęły na poznańskim cmentarzu, GW 1988, nr 279.

79 B. Polak, Generał Stanisław Taczak 1874–1960, Poznań 1988.

80 L. Adamczewski, Chwała zwycięzcom, GW 1988, nr 296.

81 tab, Powstańcy wielkopolscy są wzorem umiłowania ojczyzny. Spotkanie z Wojciechem Jaruzelskim, GP 1988, nr 298.